Deprem riski taşıyan şehirlerin belediyelerine son bir yılda hangi önlemleri aldıklarını sorduk: Konutlar test ediliyor, kurullar oluşturuluyor, arama kurtarma ekipleri kuruluyor

Türkiye’nin bir zelzele ülkesi bulunduğunu aslına bakarsan biliyorduk. 11 ili etkileyen, bazılarını yerle bir eden 6 Şubat Kahramanmaraş depremlerinde bu gerçeği bir kere daha hatırladık. Depremi unutmayalım, bir dahakine hazırlıklı olalım diye biliminsanları devamlı etken fay hatlarından bahsediyor ve bazı illerimizin diğerlerine nazaran daha büyük bir risk taşıdığını anlatıyorlar. Belediyeler, ilgili bakanlıklar her gün bir başka proje açıklıyor. Biriki alanlar duyuru ediliyor, binalar kontrol ediliyor, arama kurtarma ekipleri oluşturulup hem zelzele öncesi hem de zelzele sonrası için hazırlık yapılıyor. Bu projelerin kimi hemen hemen kâğıt üstünde, kimi tamamlanmış…

Elbet yapılanlar var fakat karşı karşıya olduğumuz risk için kafi değil, yapılacak iş daha oldukca. Geçen yıl zelzele riski taşıyan İstanbul, İzmir, Muğla, Çanakkale, Bingöl, Tekirdağ ve Bursa belediyelerine ne tür hazırlıklar yaptıklarını sormuştuk. 2 Nisan 2023 Hürriyet Pazar ekinde de bu illerimizin depreme karşı yaptıkları hazırlıkları yayımladık. 6 Şubat depremlerinin yıldönümünü hemen hemen geride bırakmışken ve mahalli seçimler deyaklaşırken bu kez İstanbul, İzmir, Çanakkale, Tekirdağ,
Bursa, Hakkâri ve Malatya belediyelerine geçtiğimiz bir yıl içinde depreme karşı aldıkları önlemleri, projelerini sorduk.

ÇANAKKALE

‘500 GÖNÜLLÜYE EĞİTİM VERDİK’

Çanakkale Belediye Başkanı Ülgür Gökhan

◊ Şubat 2023’te muhteşem toplandığımız belediye meclisinde Kentsel Risk Yönetimi Komisyonu’nu kurduk ve ilk olarak belediyemizin haiz olduğu zelzele istasyonu sayısını 6’dan 11’e çıkardık.

◊ Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi Zelzele Mühendisliği ile Eylül 2023 tarihinde imzaladığımız protokol kapsamında zelzele alarm sisteminin belediye binasına kurulması için çalışmalara başladık. Bununla beraber akademisyenler, yapı denetim şirketleri ve sektörde çalışan deneyimli inşaat mühendisleriyle görüşmeler yaptık. Bu görüşmelerden çıkan neticelerle mevcut zelzele yönetmeliklerine ek tavsiyeler hazırlıyoruz.

◊ Mayıs 2023’te Afet İşleri Müdürlüğü’nü kurma sonucu aldık. Müdürlüğümüzü inşaat mühendisleri ve teknikerlerden oluşan ‘teknik birim’ ve sivil müdafa ve arama kurtarma faaliyetlerini organize eden ‘toplumsal birim’ olarak ikiye ayırdık. Şu demek oluyor ki zelzele öncesine ve ihtimaller içinde zelzele sonrasına ayrı ayrı hazırlanıyoruz. 

◊ Afet İşleri Müdürlüğü Teknik Birimi kentteki fena yapı stokunun tespiti ve depreme dayanıklı yapılara dönüşümünü sağlamak için saha çalışmalarına başladı. Vatandaşların başvuruları değerlendirildi ve Şubat 2023 tarihindeki meclis sonucunda da belirtildiği suretiyle Sıhhat İl Müdürlüğü binalarından başlayarak kamu binalarının kontrolü yapılmış oldu. Mesuliyet alanımızda olan ortalama 10 bin 500 binanın ortalama yüzde 50’sinin 2001 yılından ilkin inşa edilmiş ve yapı denetim hizmeti almamış bulunduğunu tespit ettik.

◊ Mahalle Afet Gönüllüleri projesini 2023’te hayata geçirdik. 500 gönüllüye eğitimler verdik. Eğitimi başarıyla tamamlayan 40 gönüllüyle birinci ekibi oluşturduk. Belediyemiz bünyesinde de 35 gönüllü personelin katılımıyla hafifçe arama kurtarma ekibi ÇASAR’ı kurduk. Eğitim sürecinin tamamlanmasından sonrasında Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) ile akreditasyon işlemleri başlamış olacak.

TEKİRDAĞ

‘BİLİMSEL ÇALIŞMA GRUBU OLUŞTURULDU’

Tekirdağ Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Albayrak

◊ 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş depremi sonrası Tekirdağ Büyükşehir Belediyesi ve Tekirdağ Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü (TESKİ) yöneticilerinden oluşan Zelzele Koordinasyon Kurulu’nu kurduk.

◊ İl bazında başlatılan, binaların depreme yönelik risk sınıfını belirleme çalışmalarında ortalama 2 bin talep sonuçlandırıldı, bilgiler vatandaşlarımızla paylaşıldı. Yeni gelen talepler halen değerlendiriliyor.

◊ Süleymanpaşa İlçesi, Altınova Mahallesi’nde kentsel dönüşüm ve gelişim alanında biriki konutların üretilmesi ihalesi tamamlandı, konut yapımına başlandı.

◊ Ihtimaller içinde afetlere yönelik çalışmaların bilimsel normlara uygun şekilde yönetilmesi amacıyla Trakya Belediyeler Birliği ve Büyükşehir Belediyemiz ile bilimsel emek verme grubu oluşturuldu. Halkımızı zelzele mevzusunda bilinçlendirmek amacıyla hocalarımız Prof. Dr. Naci Görür ve Prof. Dr. Şener Üşümezsoy’u ilimizde konuk ettik.

◊ Büyükşehir Belediyesi arama kurtarma ekipleri oluşturdu ve takımlar AFAD tarafınca akredite edildi. 27 kişilik gruplardan oluşan 5 arama kurtarma ekibimiz var.

◊ Uydu telefonu alınarak her ilçenin itfaiye istasyonuna 1 tane dağıtıldı. Ek olarak zelzele konteynerlerinin sayıları arttırıldı.

◊ Öncelik sıralaması yapılarak ilçelerdeki itfaiye istasyonlarımız yenileniyor. Köprü ve viyadüklerin depreme dayanıklılığıyla ilgili tespit emek harcamaları yapılıyor. Gerek görülenlere güçlendirme projeleri hazırlanıyor.

BURSA

‘ÜCRETSİZ GÖZLEMSEL DEĞERLENDİRME YAPILDI’

Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Alinur Aktaş

◊ Şehrimizi depreme karşı dirençli şehir haline getirmek amacıyla iki bölgedeki kentsel dönüşüm projelerinin birinci etaplarında 297 konut, 118 ofis ve 46 dükkânın yapımını tamamladık. 12 kentsel dönüşüm alanındaki çalışmalarımıza da hız verdik. Afet riski en yüksek sahalardan önde gelen Demiryolu Altı Bölgesi’nde bütüncül bir yaklaşımla kentsel dönüşüm projeleri geliştiriyoruz. Sıcaksu bölgesi, İstanbul Caddesi ve Çelebi Mehmet Bulvarı’ndan sonrasında Gaziakdemir Bölgesi’nde kentsel dönüşüm faaliyeti başladı.

◊ Büyükşehir Belediye Meclisi’nin 2023 yılı mayıs ayı oturumunda kentsel dönüşüm projesine yönelik bayındır planları onaylandı. Projeyle 2 bin 500 konut ve 300 dükkân inşa edilecek.

◊ Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı desteğiyle hayata geçirilen Zamanı Çarşı ve Hanlar Bölgesi Çarşıbaşı Kentsel Dönüşüm Projesi kapsamında, zamanı bölgeyi kuşatan 39 bina yıkıldı.

◊ Bursa Büyükşehir Belediyesi öncülüğünde Osmangazi Belediyesi, Yıldırım Belediyesi ve Nilüfer Belediyesi, Uludağ Üniversitesi, Bursa Teknik Üniversitesi, İnşaat Mühendisleri Odası, Mimarlar Odası ve Yerbilim Mühendisleri Odası içinde meydana getirilen ortaklık protokolüyle binaların risk durumlarının belirlenmesi için ‘Gözlemsel Bina Değerlendirme Yöntemi’ devreye alındı. Müracaat meydana getiren vatandaşların binalarında parasız gözlemsel değerlendirme yapılmış oldu.

◊ Büyükşehir Belediyesi tarafınca Zelzele Bilim Kurulu oluşturuldu. Bilim Kurulu’ndaki akademisyenler, uzmanlık alanları doğrultusundan zelzele öncesi, anı ve sonrasıyla ilgili bir yol haritası hazırlıyor.

İSTANBUL

 

HIZLI TARAMA VE TAHLİYEYE DEVAM EDİLİYOR

İBB Zelzele Risk Yönetimi ve Kentsel İyileştirme Dairesi Başkanlığı’ndan aldığımız bilgiye nazaran…

◊ İstanbul’un 15 ilçesinde toplam 164 bin 58 hektar alanı kapsayan 21 proje alanında kentsel dönüşüm proje emek harcamaları devam ediyor. Bu yıl gene bu bölgede 1.226 bağımsız birimin temeli atılacak.

◊ Süratli tarama bina araştırma yöntemiyle riskli binalar tespit ediliyor. Bu hizmete İstanbullular
binatespiti.ibb.istanbul adresinden ya da İBB hizmet binalarına elden ulaştıracakları dilekçelerle başvurabiliyorlar. Bir çok 6 Şubat depremi sonrasında olmak suretiyle ortalama 160 bin müracaat oldu ve 35 bin binada tarama yapılmış oldu. İncelemeler sonucunda (çoğunluğu 99 öncesi) binaların yarısının D ve E sınıfı olduğu, şu demek oluyor ki riskli ve yüksek riskli olduğu tespit edildi.
318 binadaysa zelzele güvenliğinin asla olmadığı ve bu binaların kendi durağan(durgun) yüklerini dahi taşıyamayacak durumda olduğu anlaşıldı. Bu binaların tahliye ve yıkım işlemleri sürüyor.  Şimdiye kadar 147 bina için resmi işlem başlatıldı ve yıkım sürecine girildi. Yıkılanlarla (52 bina), 514 bağımsız birim tahliye edildi. 147 binanın süreci tamamlandığında 1.608 bağımsız birim boşaltılacak.  İkinci etapta gene zelzele güvenliği sıfır olan 1.238 bina için meclis sonucu alındı. Bu binaların tümü ziyaret edildi ve bina sakinlerine binalarının durumu bildirildi. Bu yapılardan 75’inin yıkımı gerçekleştirildi, 767 bağımsız birim tahliye edildi, 20’sinin de resmi işlemleri yürütülüyor.

Mobil uygulama geliştirildi

◊ Binaların depremde zarar görebilirliğine ilişkin bir tahmin raporu oluşturabilmek amacıyla ‘Depreme Yenilme’ adlı bir mobil uygulama geliştirildi. Uygulama üstünden kullanıcı binayla ilgili detayları giriyor. Konumdan elde edilmiş depremsellik verileri kullanılarak binanın olduğu bölgedeki sismik dereceye nazaran skor hesabı yapılıyor. Rapor binanın zelzele performansıyla ilgili tahmini değerler veriyor. Uygulama 2 yılda ortalama 140 bin şahıs tarafınca indirildi, 97 bin civarında çözümleme gerçekleştirildi. 

◊ Afet eğitmenleri ekibi pandemi sonrası 2 yıl içinde her yaştan 225 bin İstanbulluyla kreşlerde, okullarda, Enstitü İstanbul İSMEK eğitim merkezlerinde, işyerlerinde, atölyelerde, mahallelerde eğitimler yapmış oldu.

HAKKÂRİ

‘KONTEYNER KENTLER PLANLADIK’

Hakkâri Belediye Başkan Yardımcısı Hamit Zibek

◊ Yapı stokları ve heyelan bölgesi incelemelerini yaptık. Toplanma alanlarını, lojistik merkezleri belirledik. Arama kurtarma ekipleri oluşturduk. Lojistik depoları ve konteyner şehir alanlarının altyapılarını inceledik. Helikopter inebilecek alanları belirledik. 600 çadır temin ettik, hedefimiz 5 bin çadır.

◊ Hakkâri Merkez Otluca bölgesine 1.000 tane konteynerden oluşan konteyner şehir planladık. Halkı bilgilendirmek için toplantılar organize ettik. AFAD’la ekipman listesini çıkarıp temin edeceğiz. Envanterdeki iş makinelerinin günlük olarak takip edeni yapılıyor.

◊ Hakkâri İl Hususi İdaresi ve AFAD bütçesine toplamda 125 milyon lira finansman sağladık. İlk etapta 500 konutun risk durumunu tespit edeceğiz. 

◊ 10 noktaya, içine yıkıntı arama kurtarma ekipmanının konduğu konteynerler kurulacak.

◊ İl Hususi İdaresi ve TOKİ ile 400 bin m2’lik alana kentsel dönüşüm yapmayı planlıyoruz.

İZMİR

 

‘AFET SONRASI İÇİN EYLEM PLANI HAZIR’

İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer

◊ 3 yıl ilkin 30 Ekim’de 6,9’luk bir depremde 117 vatandaşını kaybeden bir şehir olarak, o tarih itibariyle en hazır ve donanımlı şehirlerin başlangıcında İzmir geliyordu. 14 üniversite, 25 kamu kurumu, 38 STK, meslek odası ve 29 belediyeden toplam 1.000 katılımcının katkı sunmuş olduğu ‘İzmir Depremi Ortak Akıl Buluşması’ kapsamında yaptığımız değerlendirmeler çerçevesinde yapı envanteri, depremsellik ve tsunami araştırmalarıyla mikrobölgeleme çalışmalarına hızla başladık. Bu kapsamda TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası İzmir Şubesi Ortak Hizmet Projesi Protokolü’nü imzaladık. Geniş kapsamlı bir yapı stoku envanter projesi ve bina kimlik belgesi çalışmalarını yaptık.

◊ Yapı envanteri çalışmalarına 30 Ekim depreminden en oldukca etkilenen Bayraklı İlçesinden başladık. 33 bin 100 yapının envanterini çıkardık. İkinci etaptaysa Bornova’da 61 bin 673 yapının envanterini oluşturduk. Bu yıl de Konak’taki 64 bin 587 yapının envanteri çıkarılacak.

Mahallelerde gönüllü takımlar…

◊ Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi ve İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü ile ‘İzmir Depremsellik ve Tsunami Araştırması Ortak Hizmet Projesi Protokolleri’ni imzaladık. Aydın ve Manisa’nın bir bölümünü de kapsayacak şekilde, İzmir il merkezini referans alan 100 kilometre yarıçaplı bölgede bilimsel bir emek verme yürütüyoruz. Kara ve denizdeki faylar inceleniyor. Böylece zelzele tehlikesini modelleyerek en fena zelzele senaristliğini gözlemleme imkânı elde ediyoruz.

◊ Kent merkezinde 6 bölgede toplam 248 hektar alanda kentsel dönüşüm emek harcamaları sürüyor.Bu emekler kapsamında Uzundere’de 817, Örnekköy’de 233 olmak suretiyle toplam 1.150 bağımsız birimin anahtar teslimini yaptık. Bunlardan
190 tanesi 2023 yılı içinde Örnekköy Kentsel Dönüşüm Alanı’nda tamamlandı. Ege Mahallesi Kentsel Dönüşüm Alanı’nda ortalama 700 bağımsız birimin üretileceği alanda temel attık. Uzundere Kentsel Dönüşüm Alanı’nda 4’üncü etap olarak belirlenen bölümde 1.307 bağımsız birimin yapımı için kat karşılığı ihale süreci yürütüldü.

◊ Afet sonrası için hazırlıklarımızı yoğun bir halde sürdürüyoruz. İzmir’de afet durumlarında halkın acil gereksinimlerini karşılayacak şekilde güvenli toplanma alanları oluşturuyoruz. Afet ve Acil Durum Müdahale Planı (AADMP) kapsamında barınma, beslenme afet emek verme planı güncelleme çalışmalarını hayata geçirdik. Ek olarak mahallelerde afet gönüllülerinden oluşan takımlar kuruyoruz. İzmir genelinde 1.293 mahallede 10’ar kişilik takımlar oluşturduk.

 

MALATYA

‘EKMEK VE YEMEK FABRİKASI KURDUK’

Malatya Büyükşehir Belediye Başkanı Selahattin Gürkan

◊ 6 Şubat 2023’te yaşadığımız depremlerden ilkin 24 Ocak 2020’de meydana gelen ve ilimizi de etkileyen Elazığ depreminin derhal sonrasında aslen biz lüzumlu emek harcamaları yapmıştık. Öncesinden aldığımız tedbirler can kaybımızın daha azca olmasını sağlamış oldu sadece 6 Şubat depremlerinden sonrasında yeni önlemlerin alınması da elzem oldu. İlk etapta zemin etüdünün sonucuna nazaran maksimum zemin artı 6 kata izin verilmesi yönünde karar aldık.

◊ 6 Şubat günü 4.17’de yaşanmış olan ilk depremin arkasından yurttaşlarımız evlerinden ayrıldı ve toplanma alanlarına geçti. Büyükşehir Belediyesi ve öteki kurumlara ilişik toplumsal tesislerde beklemeye başladılar. Yaşanmış olan ikinci depremde insanlarımız evlerinde değil, dışarıda oldukları için can kaybımız azca oldu. Sadece AFAD ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı verilerine nazaran yıkımlarda Hatay’dan sonrasında Malatya’nın geldiği belirtiliyor.

◊ Ihtimaller içinde afet durumu için şehir merkezindeki acil toplanma alanlarını tek tek belirleyerek, bu alanları basın ve kamuoyuyla paylaştık. Büyük bir afet esnasında yurttaşlarımızın besin ihtiyacını karşılamak amacıyla mevcut ekmek fabrikamızın yetersiz kalacağını öngörerek günlük 1 milyon üretim kapasiteli yeni ekmek ve yiyecek fabrikasını kurduk.

‘Su kaynakları bulacağız’

◊ Deprem konutlarının yapılacağı alanları Çevre. Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile koordineli bir halde belirledik ki bu alanları aslına bakarsan Büyükşehir Belediyesi olarak uydu şehir olarak planlıyorduk.

◊ İçme suyu sıkıntısı yaşanmaması için yeni ve alternatif su kaynakları bularak bu kaynakların merkeze getirilmesi için lüzumlu fizibilite çalışmalarına başladık.