Deprem erken uyarı sistemi EDIS görev başında

Yıldız Teknik Üniversitesi’nin teknoparkında geliştirilen ve 7 senelik bir çalışmanın ürünü olan EDIS Zelzele Erken Uyarı Sistemi, kullanılmaya başlandı. Japon uygulamasının ötesinde bir performansa haiz olarak kabul edilen EDIS, depremin merkez üssüne uzaklığına bağlı olarak 120 saniyeye kadar erken uyarı yapabiliyor.

EDIS Zelzele Erken Uyarı Sistemi’nin Kurucu Ortağı ve CEO’su Ali Emre Erişen, şu anda sisteminin tüm Marmara Bölgesi’ni kapsayacak şekilde etken olarak çalıştığını belirtti. Erişen, çalışmaların tüm Türkiye genelinde devam ettiğini ifade ederek, “Şu ana kadar bankalardan, holdinglere, endüstri şirketlerinden, AVM’lere kadar toplamda 250 kurumda sistemimizi etken olarak kullanıyoruz. Bu kurumların şubelerini de dahil ettiğimizde, kullanım alanı 1000 işyerine yaklaşıyor. Bu sayede, zelzele dalgaları işletmelere ulaşmadan ilkin makineler durdurulabiliyor, kapılar otomatikman açılıyor ve merdivenler çıkış yönüne yönlendiriliyor. Ek olarak, akıllı sistemler vesilesiyle depremle ilgili yangın, su şeklinde tedbirlerin alınması sağlanıyor” dedi.

Zelzele ülkesi Türkiye, en fazlaca tartışılan ve gereksinim duyulan zelzele erken uyarı sistemine kavuştu. EDIS Zelzele Erken Uyarı Sistemi’nin Kurucu Ortağı ve CEO’su Ali Emre Erişen, 7 senelik emek harcama sonucunda geliştirilen sistemin, Türkiye’nin riskli bölgelerine yerleştirilmeye başlandığını, sistemin depremin merkez üssüne uzaklığına bağlı olarak 120 saniyeye ulaşan süreye kadar erken uyarı yaptığını deklare etti. EDIS’in Marmara Bölgesi’nin tamamını kapsayacak şekilde etken olarak çalıştığını ifade eden Eriş, sistemin ortalama 50 aylık bir süre içinde tüm Türkiye genelinde uygulanabilir hale geleceğini bildirdi.

Suni zeka tabanlı Zelzele Erken Uyarı Sistemi EDIS, mülkiyeti kendisine ilişik olan, en etkili noktalara yerleştirilmiş yüksek teknoloji zelzele istasyonları ile depremi yerinde tespit ederek depremden etkilenebilecek bölgelere erken uyarı gönderen ve önlem almayı sağlıyor. Bunun için ise bir tek sağlam ve dayanıklı kablolu bir web bağlantısı gerekiyor. EdisBox ile erken uyarı sistemine bağlanan bölgeler, akıllı sistemlerle saniyeler içinde önlem alabiliyorlar.

503 depremde kontrol edildi

EDIS Kurucu Ortağı ve CEO’su Ali Emre Erişen, zelzele mevzusunda geliştirilen hızla gelişen teknolojinin halen Japonya’da uygulanan erken uyarı sisteminden daha ileri ve işlevsel olduğu belirterek ”Sistem, 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş-Hatay depreminin peşinden o bölgeye doldurularak kontrol edildi. Sistem kurulduktan sonrasında gerçekleşen belli büyüklüğün üstündeki 503 artçı depremin tamamını tespit ettik ve erken uyarı sistemi vesilesiyle pilot olarak sistemi kullananlara bildirdik” dedi.

Ekonomik kayıpları da minimize ediyor

Depremin bir tek binaların yıkılmasına ve ölümlere niçin olmadığına dikkat çeken Ali Emre Erişen, “Bankalar, finans kuruluşları, fabrikalar ve aklınıza gelen tüm işletmeler depremi öncesinden bilemedikleri için fazlaca büyük ekonomik kayıplar yaşıyorlar. Suni zeka tabanlı akıllı erken uyarı sistemi yardımıyla, zelzele olacağı uyarısı alınınca fabrikalardaki makinelerin durdurulmasından AVM’lerdeki yürüyen merdivenlerin çalışmasına kadar tüm hareketler denetim altına alınıyor. Dolayısıyla can kaybı önlendiği şeklinde ekonomik zararlar da minimize ediliyor” diye konuştu.

Erişen ”EDIS ile endüstri işletmeleri, depremden ilkin lüzumlu önlemleri alarak, maddi ve içsel kayıplarını en aza indirilebilir. Yalnız büyük depremlerde değil minik ölçekli depremlerde de büyük zarar oluşuyor. Mesela son olarak Silivri Depremi’nde büyük bir çimento fabrikasının mikserlerindeki dişliler kırıldı. 40 gün üretim yapamadılar. Büyük pizza markasının pizza fırınlarının dişleri kırıldı. Şundan dolayı zelzele anında makineleri durduramadılar. Türkiye’nin en büyük tekstil şirketlerinden birinin örme makinelerinin iğneleri kırıldı. Oysa o fabrikalardaki makinaları kapatmak için ihtiyaç duyulan süre 48 salise ile 4.13 saniye içinde değişiyor. ” dedi.

Mobil için testler sürüyor

Erişen, bireysel kullanım için EDİS Zelzele Erken Uyarı Sistemi’nin cep telefonu uygulamasının testlerinin de yapıldığını, kısa süre içinde gelişimleri kamuoyuyla paylaşacaklarını açıkladı.