PARA OYUN/ ALİ EFE İRALI Oyun denince akıllara direkt fazlaca renkli bir dünya gelse de internasyonal literatürde değişik anlamlarda bizleri karşılayan türleri olabiliyor. Bahis ve bahis altyapısına haiz platformlar da bu türlerden bazıları. Çevrimiçi oyun sistemleri olarak tanımlanan, direkt şansa dayalı olan türlerinin fazlaca çeşitli karar alıcılar tarafınca yakından takip edildiğini biliyoruz. Kimi vakit düzgüsel bir futbol, serüven ya da ilerlemeli platform türünde şeklinde görünen ve yaş grafiğinin oldukça düşük olduğu oyunlarda bile şansa dayalı ve bahis sistemi üstüne inşa edilmiş süreçlerle karşılaşılabiliyor. Dolayısıyla bunların reklam faaliyetleri de benzerlerinden birazcık daha değişik bir süreçle bizleri karşılıyor. Hindistan, geçtiğimiz aylarda bunun önüne bir set çeken ülkeler içinde kendisine yer buldu.
HİNDİSTAN’DAN BAHİS OYUNU REKLAMLARINA YASAK
Entrepreneur India’dan Teena Jose’nin bu senenin başındaki haberine bakılırsa, reklam yasaklarını etken halde uygulamaya alan Hindistan’da, toplumsal medya dahil olmak suretiyle bahse yönelik herhangi bir oyunun reklamının yapılması yasaklanmış. Sadece Ocak 2023 fazlaca uzak bir süre olmasa da yeni bir karar olarak da bizi karşılamıyor. Oyun türüne bakılırsa değişiklik gösteren bahis platformları, içinde fark yapabilmesi oldukça zor bir süreç sunabiliyor. Mesela, bahsin bahis olarak sunulmadığı sadece o yöndeki tüm senaryoların işletildiği strateji oyunları mevcut. Bu tarz şeyleri yetişkinlerin anlayabilmesi ve çıkarım yapabilmesi fazlaca olasıyken; yaş grafiğinin aşağı yönlü hareketi halinde ne tip reaksiyonlar oluşacağına yönelik bir bilinmezlik hissediliyor organik olarak. En sonucunda, Feysbuk başta olmak suretiyle pek fazlaca toplumsal medya devi de bu mevzuyla ilgili yakından bir takip mekanizması işletiyor. Mesela, yeni ismiyle META’nın, bahse yönelik oyunlarla ilgili olarak yayınladıkları bir kurallar sıralaması var (https://www.feysbuk.com/business/help/345214789920228?id=434838534925385). Sadece tüm çabayla beraber kati bir ayrımı yapmak zor olabiliyor söylediğim şeklinde. Kısaca geleneksel kâğıt oyunlarının sanal platformlarda “çevrimiçi oyun” olarak sunulması bir konuyken; karakter oluşturarak çeşitli görevleri yerine getiren bir maceracı oyun karakterinin önüne çeşitli şansa ya da bahis altyapısına haiz sistemlere dayalı mekanizmaları bambaşka bir mevzu olarak yorumlanabiliyor. Gene de aynı şemsiye altına konulup konulmayacağı da gene derin incelemeler gerektiriyor. Paranın ne seviyede eyleme dahil olduğu ya da paydaş mevzusunda ne anlamda bir hisse biçilebileceği şeklinde hususlar da tartışılması ihtiyaç duyulan ayrı mevzular olarak önümüze çıkıyor. O şekilde ya da bu şekilde, oyunun politik yapılanması ya da aktardıklarından öteye ek olarak bu anlamdaki bir ekonomik çerçevesi mevcut. Oldukça tartışılabilir. Öteki taraftan Çin, bu mevzuyu fazlaca daha merkezi bir anlamda stabilize hale getirme niyetinde. Oyunun başlangıcına yoğunlaştığı görülüyor…
ÇİN, OYUN ÇIKMADAN ÖNCE UYARIYOR
South China Morning Post’ta 14 Mart’ta gösterilen habere bakılırsa, Çin Ses-Video ve Dijital Yayıncılık Birliği Oyun Yayıncılığı Komitesi, oyunlara dair yeni bir gösterim politikası süreci hazırlamış. İçerisinde 11 maddeden oluşan fazlaca ince noktalara kadar inen bir detaylandırma yapısı da bulunuyor. Yapının adı “öz disiplin kuralları” olarak tanımlanıyormuş. Bu kaide listelerini hazırlayan kuruluşlar içinde kimler yok ki? Tencent Holdings (Epic Games’ten haatırlayacaksınızdır), Perfect World, 17Games, iDreamSky, Kuaishou Technology ve telefon meraklılarının yakından tanıyacağı Huawei Technologies Co. Haberde aktarıldığına bakılırsa, devlet sırlarının açık edilmemesi, ulusal güvenliğin tehlikeye atılmaması yada ulusal onura ve çıkarlara zarar verilmemesi şeklinde temel şartların yanında müstehcen, kumar ve şiddete yönelik içeriklerin oyunlardan men edilmesi kaide listesinin temel noktalarını kapsıyormuş. Ve bu kaide sıralaması bir oyunun gösterim öncesi karşılaması ihtiyaç duyulan prensipler biçiminde şirketlerin bir kendi iç denetim mekanizması şeklinde kararlaştırılmış. Ne olursa olsun fazlaca kırılgan bir mevzu olduğu kati. Tıpkı piyasalarda olduğu şeklinde böylesine mekanizmaların zaman içinde yerleşeceğini ve bunun hükümetler nezdinde kalmayarak hususi girişimlerin kendi mekanizmalarının da dahil olduğu süreçlerle yapılacağını düşünmemek mümkün değildi.
