Okyanus ortalama 1000 metrenin altında sonsuz bir karanlıktan ibaret. Güneş ışığı bu derinliklere nüfuz edemez sadece robotik kaşifler yardımıyla bilim adamları bu kara diyarı geçici olarak aydınlatabiliyor ve dokunaçlı, parlak ve neredeyse tamamen yabancı olduğumuz derin deniz yaşamıyla dolu bir dünya ortaya çıkarabiliyor.
İşte bilim adamlarının 2023’te yakaladığı en ilgi çekici derin deniz görüntülerinden bazıları. Derinlere meydana getirilen bulgu gezileri tertipli olarak ya son aşama ender ya da benzeri görülmemiş gözlemlerle geri dönüyor.
ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi’nin Okyanus Araştırma Misyonu Bulgu Lideri Derek Sowers, geçen yıl Mashable’a yapmış olduğu açıklamada “Derin denizlere gittiğinizde devamlı yeni bir şeyler keşfedersiniz. Daima daha ilkin görmediğiniz şeyleri bulursunuz” ifadelerini kullanmıştı.
Filme alınan ‘en derin’ balık
Bilim adamları, basıncın Dünya yüzeyinden 830 kat daha çok olduğu okyanusun ölümcül bir bölgesinde etrafta gelişigüzel yüzen bir balık tespit etti. Keşfedilen meraklı görünüşlü bir salyangoz balığıydı ve 8 bin 336 metre ile şimdiye kadar en derinde keşfedilen balık oldu.
Araştırmacılar balığı, Japonya’nın güneyindeki Izu-Ogasawara Çukuru’nda derin deniz gezisinde, yemli bir kamerayı okyanusun “Hades bölgesine” indirdikten sonrasında gözlemledi.
Bu gizemli bölge, adını yeraltı dünyasının mitolojik Yunan tanrısından alıyor ve denizlerin en derinlerine ev sahipliği yapıyor. Nisan 2023’ün başlarında açıklanan ve üstün dereceli kıran gözlem, Batı Avustralya Üniversitesi ve Tokyo Deniz Bilimi ve Teknolojisi Üniversitesi’ndeki bilim adamları tarafınca gerçekleştirildi.
Araştırmacılar, bu kadar uzak derinliklerinde bile görülen salyangoz balıklarının “büyük ve bir bakıma canlı bir balık popülasyonu” bulunduğunu kaydediyor.
Bu bulgu gezisinin baş bilim insanı ve Minderoo-UWA Derin Deniz Araştırma Merkezi’nin kurucusu Alan Jamieson’a, kendisinin ve ekibinin videodaki üstün dereceli kıran balığı gördüklerindeki tepkileri sorulduğunda “Bu küçük şaşkın balıkların ne kadar derine gidebildiğine hakkaten hayranlık duyuyorum” ifadelerini kullanıyor.
Salyangoz balığı aşırı baskıya direnebilir ve büyük bir avı kolaylıkla yutabilecek kadar büyük ağızlara ve midelere haizdir.
Bilim adamları 10 bin fit derinlikte ‘çok büyük’ bir ahtapot kolonisi buldu
Işıksız derin denizde, sakin bir yanardağın tepesinde bir ahtapot yerleşimi gelişiyor. Monterey Bay Akvaryumu Araştırma Enstitüsü’ndeki bilim adamları, okyanus yüzeyinin ortalama 3 bin 200 metre altında, “gece yarısı bölgesi” olarak adlandırılan karanlık bir deniz bölgesinde bulunan bir “ahtapot bahçesine” derin okyanus robotu gönderdiler. Burada tek organik ışık parlayan yaratıklardan geliyor…
Araştırmacılar, California kıyılarının oldukça uzağında bulunan Davidson Seamount’a yaptıkları yolculukta yüksek çözünürlüğünde olan görüntüleri yakaladılar. Altı dönümlük bir alanda, yumurtalarının üstünde yuva icra eden 4 bin 707 dişi de dahil olmak suretiyle 5 bin 718 ahtapot tespit edildi.
Derin deniz mağaralarından aydınlatıcı keşifler…
2 bin 200 metre derinlikteki uzak ve “zıpkın girmemiş” okyanus mağaralarına meydana getirilen bir deniz gezisi, hidrotermal menfezlerin (suya sıcak, kimyasal açıdan varlıklı sıvı yürüyerek menfezlerin) altında yaşamın geliştiğini ortaya çıkardı. Aşağıdaki toprak tarafınca ısıtılan bu su, yırtıcı okyanus ekosistemlerini destekleyebilir.
Okyanus araştırmacıları, denizleri araştıran bir kurum olan Schmidt Okyanus Enstitüsü tarafınca işletilen Falkor gemisiyle Orta ABD açıklarında East Pacific Rise’da 30 günlük bir yolculuğa başladı. Bu, bilim adamlarının hidrotermal menfezlerin altında neyin gizlenebileceğini ilk kez başarıya ulaşmış bir halde gözlemlemeleriydi.
Enstitü’den meydana getirilen açıklamada “Bilim ekibi, bir su altı robotu kullanarak volkanik kabuk parçalarını ters çevirdi ve 25 santigrat aşama suda yaşayan solucanlar, salyangozlar ve kemosentetik bakterilerle dolu mağara sistemlerini keşfetti. Bulgu, hidrotermal menfezlere yeni bir boyut katıyor ve yaşam alanlarının deniz tabanının hem üstünde hem de altında var bulunduğunu gösteriyor” ifadelerine yer verildi.
Şaşırtıcı derin deniz devi
Dev hayalet jöleler avlarını ısırmaz 30 metrelik kollarıyla etraflarına sararlar. Schmidt Okyanus Enstitüsü’nün gemisindeki derin deniz araştırmacıları, Kosta Rika sularındaki dev hayalet jölenin ender görüntülerini elde etti. Ürkütücü okyanus hayvanını filme almak için uzaktan kumandalı bir vasıta (ROV) kullandılar.
Kâr amacı gütmeyen bulgu kuruluşu, X’te yapmış olduğu paylaşımda “#GiantPhantomJelly nadiren görülüyor, bundan dolayı dün Kosta Rika sularında bu güzelliği görmek bizi oldukça sevindirdi” ifadelerini kullandı ve ekledi:
Beslenme biçimleri ve insanlardan uzakta gece yarısı bölgesinde yaşadıkları gerçeğiyle, bu görkemli ve narin hayalet devden korkmaya gerek yok.
Bu yaratıklar çoğu zaman yüzeyin 1000 ila 4 bin metre altında yaşar; bu bölge, “gece yarısı bölgesi” olarak adlandırılıyor.
‘Hayalet’ Dumbo ahtapotu
Deniz kaşifleri Ocean Exploration Trust, Hawaii adalarının kuzeybatısındaki derin denizlere bir robot indirdi ve bu muhteşem ahtapotu yakalamayı başardı. Ekip keşfi şöyleki aktarıyordu:
“Bulgu ekibimiz, Papahānaumokuākea Ulusal Deniz Anıtı’ndaki isimsiz bir deniz dağının 1682 metre derinliğindeki okyanus tabanını keşfederken bu kafadanbacaklıyı ROV Hercules’in üstünde süzülüp kameramızın önünden ‘bir hayalet benzer biçimde’ geçerken tespit etti.”
Gizemli bir derin deniz yırtıcısı
Ocean Exploration Trust, uzak Pasifik Okyanusu’nda, Kingman Resifi yakınında, bu “gizemli jelatinimsi yaratığa” rastladı. Araştırma ekibinin “Garip” şeklinde nitelediği bu yaratığın Bathykoru cinsine ilişik, hemen hemen tanımlanmamış bir denizanası türü olduğu ortaya çıktı.
Kaşifler, “Pasifik Uzak Adaları’ndaki derin okyanusu keşfederken ne bulacağımızı asla bilemezsiniz!” diye ekliyordu.
Okyanus araştırma kuruluşları artık derin denizleri dikkatli bir halde belgeliyor ve haritalandırıyor. Bilim adamları aşağıda ne olduğuna gerçek ve mecazi anlamda ışık tutmak istiyor. Bilhassa derin deniz maden arayıcıları, deniz tabanının bazı kısımlarında endüstriyel ekipmanlar çalıştırmaya hazırlanıyor; bunun ne benzer biçimde sonuçlar doğuracağını anlamak güç…
Araştırma gezileri bununla birlikte okyanus yaşamının yeni ilaçlar için büyük bir potansiyel taşıdığını da ortaya çıkardı. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi, “Yeni ilaçlara yönelik dizgesel araştırmalar, deniz omurgasızlarının karadaki herhangi bir organizma grubundan daha çok antibiyotik, anti-kanser ve anti-inflamatuar madde ürettiğini göstermiştir” ifadelerini kullanmakta.
Mark Kaufman, Mashable’da muhabir / Metin Aktaşoğlu tarafınca Türkçeleştirildi
