Güneş Sistemi’mizin de içinde bulunmuş olduğu Samanyolu Galaksisi’nin kalbinde bir dev bulunuyor.
Bu dev, 4.3 milyon Güneş boyutunda, adı Sagittarius A* olan devasa bir kara delik. 2022’de daha ilkin görülmemiş şekilde fotoğraflanan gökcisminin artık yeni bir fotoğrafı daha var. Bu fotoğrafta kara deliğin etrafındaki dönen, kuvvetli manyetik alanlar da görülüyor. Bilim adamları bu fotoğrafı, kara deliği polarize ışıkta çekerek elde etti. Bu yöntemde, uzakta bulunan nesnenin değişik karakteristiklerini görüntülemek için bir filtre kullanılıyor. Söz mevzusu karakteristik özellik de azca ilkin bahsettiğimiz şeklinde manyetik alanlar.
Kara delikler o denli fazla çekim kuvvetine haiz ki, ışık bile onların çekim alanından kaçamıyor. Bu sebeple hayal edilemeyecek kadar yoğun ve dev nesneler. Bir nesnenin hacmi ne kadar fazlaysa, çekim kuvveti de bir o denli fazla oluyor. Eğer Dünya bir kara deliğin kütlesine haiz olsaydı, bir tek birkaç santim çapına haiz olurdu. Hal böyleyken aklınıza şu sual gelmiş olabilir: “Eğer ışık bile kara delikten kaçamıyorsa, biz kara deliği iyi mi görebiliyoruz?”
Her ne kadar gerçek anlamda kara deliği göremiyor olsak da, kara deliğin çevresinde yüksek hızlarda dönen sıcak gazların oluşturduğu yığılma diskini görebiliyoruz. Bu diskte bulunan materyalin bir kısmı illa ki kara deliğe dönüşü olmayan şekilde düşüyor, kalanı da evrene geri püskürtülüyor. Fotoğrafın ortasında ışığın sonlandığı yer ise “vaka ufku” adında olan ve artık geri dönüş olmayan sınırı gösteriyor. Bu da uzayla kara delik arasındaki son çizgi olarak belirtilebilir.
Turuncu renkli yığılma diskindeki çizgiler ise, diskte bulunan manyetik alanlardan oluşan ve dönmekte olan yapıyı gösteriyor. Bu manyetik alanlar maddeyi uzaya fırlatabilliyor.
Harvard Kara Delik Girişimi’nden araştırmayı yönetenlerden Angelo Ricarte, mevzuyla ilgili olarak şunları söylüyor: “Kara deliklerin yakınındaki sıcak parlayan gazdan gelen polarize ışığı görüntüleyerek, kara deliğin beslendiği ve dışarı attığı gaz ve madde akışını yönlendiren manyetik alanların yapısı ve gücü hakkında direkt çıkarımlarda bulunuyoruz.”
Fotoğrafın da bulunmuş olduğu yeni kara delik araştırması, 27 Mart günü saygı duyulan bilim dergisi The Astrophysical Journal Letters‘da gösterildi.
Araştırmada, Sagittarius A* ile M87 galaksisinin merkezindeki kara deliğin (Sagittarius A*’dan 1000 kat daha büyük) benzer yapıda olduğu ortaya kondu. Her ikisinin de dönen disklerindeki manyetik yapıların türü aynı. Bunun da bir çok kara deliğin yaygın bir özelliği olduğu düşünülüyor.
Kara deliklerin bu ender görüntülerini çekmek için (bugüne dek bir tek iki tanesi görüntülenebildi), bilim adamları Vaka Ufku Teleskobu’nu (EHT) kullandı. Aslen bu telekskop, gezegenin dört bir yanına konumlandırılmış radyo teleskoplarından oluşan, “sanal” bir dev teleskop. Bilim adamları bu sisteme daha çok radyo teleskop ilave ederek “Yeni Nesil Vaka Ufku Teleskobu”nu sisteme sokarak, bu kozmik devlerin gerçek zamanlı hareketli görüntülerini yakalamayı planlıyor.
Mark Kaufman’ın haberini Özgür Yıldız Türkçeleştirdi.
