Bu basit teknikle ‘yeni yıl kararınızı’ uygulayabilirsiniz! (Bu kez spora başlayacağız!)

Dick Coffee, Alabama Üniversitesi’nin art arda 781 futbol maçına gitti. Meg Roh, yedi süresince her gün sörf yapabilmek için hastalıklar, fırtınalar ve akşam karanlığında sörf yapmış oldu. Jon Sutherland 52 yıldan fazla bir süre süresince her gün minimum 1 mil koştu. Bir aktivitenin mecburi bir davranışa dönüşme gücü mevcut ve pazarlamacılar da bunun bilincinde…

Pazarlama araştırmacıları Jackie Silverman ve Alixandra Barasch kısa sürede Snapchat, Candy Crush, Wordle ve Duolingo da dahil olmak suretiyle kullananların günde bir vazife tamamlayarak günlük seri takip etmiş olduğu uygulamalar üstünde çalıştı. Yalnız bunu takip eden uygulamalar bile mevcut.

Peki serileri bu kadar çekici kılan şey nedir? Tüketici davranışları ve karar verme süreçleri oldukça ilgi çekici. Seriler ve serilerin motive edici tesirleri hakkında düşünce sahibi olmak için emek verme yapanlar içinde Danny Weathers da yer almakta. Weathers’ın söz mevzusu fenomen hakkında hazırladığı emek vermesi yakın süre ilkin Journal of the Academy of Pazarlama Science’da gösterildi.

Bu çerçevede ilk olarak seri nedir? Weathers, serilerin dört karakteristik özelliği bulunduğunu öne sürmekte. Şöyleki sıralıyor:

• Birincisi, seriler değişmeyen performans ve zamansal parametreler gerektirir. Başka bir deyişle, seriye süregelen şahıs yada başkaları tarafınca belirlenen kurallar, aktiviteyi başarı göstermiş bir halde tamamlamanın ne anlama geldiğini ve bunun için ne yapılması icap ettiğini gösteren programı tanımlar. Mesela, belirnen serinin kuralı her gün 50 şınav çekmek olabilir.
• İkincisi, serinin devamı büyük seviyede aktiviteyi gerçekleştirecek kişinin kararlılığına bağlıdır.
• Üçüncüsü, serinin bozulmaması için söz mevzusu aktivitenin bir standart çerçevesinde gerçekleştirilmesi gerekir.
• Dördüncüsü ise seriyi sürdüren şahıs süreyi ölçer ve buna gore bağlılığını sürdürür. Seri uzadıkça yitirme korkusu bunu bir alışkanlığa dönüştürebilir.

Bu tanımlar habere mevzu serileri, kişinin denetim sahibi olmadığı başka faktörlerin de rol oynadığı yengi serilerinden ya da talih serilerinden ayırır. Öte taraftan böylesi serilerde başarı duygusu ciddi değişimler gösterir. Bir kesim her gün Duolingo’ya girip ders yapmayı “başarıya giden yolda bir adım” olarak görürken bir kesim her günü yeni bir zafer olarak değerlendirebilir.

Seriler ve yeni yıl sözleri!

Gelelim en mühim noktaya! Açık konuşalım; sözler verdik, büyük konuştuk, gene şovumuzu yaptık! Ümit ederim ‘gene’ kendimizi kandırmıyoruzdur… Takvimler yeni bir yılı gösterirken birçok insan, zihinsel yada fizyolojik sağlıklarının daha iyi olmasını sağlayacak, kendilerini geliştirecek davranışlarda bulunmaya karar veriyor. Süper, aferin hepimize!

İnsanlar çoğu zaman 1 Ocak’ta yada tatiller, doğum günleri yada kayda kıymet olayların yıldönümleri benzer biçimde öteki mühim tarihlerde serilere başlarlar. Bu tür zamansal işaretler çizgiye anlam ve yapı katarak “yeni bir başlangıç tesiri” yaratır.

Birçok şahıs yeni yıl sözleri verirken, insanların yalnızca ufak bir yüzdesi bu tarz şeyleri tamamlıyor. Araştırmalar ise şunu gösteriyor; bir sonucu ‘seri’ halinde yapılandırmanın, bazı insanların yeni yılda buna bağlı kalmaları için gereksinim duydukları dürtü olabileceğini öne sürüyor; hatta bir seriye adım atmak bunu oldukça daha sonrasına kadar taşıyabilir. “Seriler” bu sebeple oldukça oldukça mühim. Devam edelim…

Seri mi, alışkanlık mı, yoksa koleksiyon mu?

İnsanlar çoğunlukla davranış kalıplarıyla yada belirli bir durumda yinelenen bir davranış biçimiyle meşgul olurlar. Seri kalıplaşmış bir davranış biçimidir sadece bu davranış biçiminin başka türleri de vardır. Bir çok insanoğlunun refleks benzeri ve bağlam tarafınca tetiklenen alışkanlıkları vardır. Mesela, birçok şahıs otomobile bindiğinde düşüncesizce güvenlik kemerini takar. Bu otomatikleşme seriden değişik olarak bir alışkanlığı işaret ediyor.

Seriler çoğu zaman kişilerin çeşitli durum ve bağlamlarda aktiviteyi tamamlamaları için bir stratejiye haiz olmalarını gerektirir. Mesela, her gün minimum 1 km koşan birinin gezi ederken dikkatli bir halde koşu planlaması yapması gerekebilir.

Weathers bir alışkanlık geliştirmenin, düşünmeyi en aza indirdiği için kişiye cazip gelse de, davranışı tamamlamanın bir yolunu bulma zorluğunun birçok seri sahibini motive edebildiğini keşfetti.

Alışılmış bir davranışı ara sıra yerine getirmemek, kişinin gelecekte o davranışı gerçekleştirme olasılığı üstünde oldukça azca tesir yaratacaktır. Tersine, söz mevzusu bir seri ise parçası olan bir davranışın gerçekleştirilmemesi seriyi sona erdirme riskini de bununla beraber getirebilir. Bir seriyi bitirmek ise yeni bir seriye başlamayı oldukça oldukça zor kılar…

Koleksiyon oluşturmak ise kalıplaşmış davranışın başka bir biçimidir. Mesela Jay Leno, antika ve egzotik arabalardan oluşan koleksiyonuyla tanınıyor. Sadece serilerden değişik olarak bir koleksiyon, her fırsat ortaya çıktığında birisinin koleksiyona ekleme yapmaması durumunda sona ermez. Weathers, bir takım edinim yada hikayenin çoğu zaman koleksiyona devam etmenin bir yan ürünü bulunduğunu öne sürüyor.

Seriler niçin davranışları tetikler?

Davranışların çeşitli ruhsal etkenlerinden faydalanan seriler, insanları çeşitli şekillerde motive edebilir. Genel olarak bir seri, daha düşük seviyeli bir hedefle (5 dakikalık bir aktiviteyi tamamlamak) daha yüksek seviyedeki bir hedefi (185 günlük seriyi canlı tutmak) bir araya getirir. Seriler ek olarak düşünmeyi ve karar vermeyi de kolaylaştırabilir.

Ek olarak garip bir halde serinin “yapılandırılma şeklinin” bağlılığı etkilediği de açık. Mesela, her gün 20 dakika meditasyon yapmak, haftada 140 dakika meditasyon yapmaktan daha çekici gelebilir ve daha çok bağlılığa yol açabilir. Her iki durumda da meditasyon miktarı aynı olsa da, günlük seri vakaya “daha kolay görünen” bir yapı kazandırır, böylece karar vermek kolaylaşır. Bu da kişiyi teşvik eder…

Kimisi “oyunlaştırma” kavramıyla kol kola yürüyen bu seri mantığını sahiplense de bir kesim ise bunlardan uzak duruyor. Bu biçim bireylerin argümanları ise çoğu zaman, “Eğer bir şeyin ‘seri’ haline gelmesine izin verirsem, o şey hayatımı, seyahatlerimi ve etrafımdakileri denetim ediyor” şeklinde olmakta.

---