BM’den tarihi karar .

PARA YAPAY ZEKA/ ŞULE GÜNER ABD tarafınca sunulan karar taslağı, Çin dahil 123 ülke tarafınca oylama yapılmadan kabul edildi. Ek olarak, Birleşmiş Milletler‘e üye 193 ülkenin desteğini alındı. ABD, sonucu suni zekanın güvenli bir halde kullanılması için prensipleri belirlemesi bakımından “zamanı” olarak nitelendirdi. Bakalım, BM’nin suni zekayla ilgili öncelikli görevleri ve misyonu ne olacak?

Karar, varlıklı gelişmiş ülkeler ile gelişmekte olan ülkeler arasındaki dijital uçurumu kapatmayı ve suni zeka üstüne meydana getirilen tartışmalarda hepsinin masada olmasını sağlamayı amaçlıyor. Ek olarak, gelişmekte olan ülkelerin hastalıkları tespit etme, selleri tahmin etme, çiftçilere yardım etme ve gelecek nesil çalışanları eğitme benzer biçimde suni zekanın yararlarından yararlanmak için lüzumlu teknoloji ve kabiliyetlere haiz olmalarını sağlamayı amaçlıyor.

Karar, “yetersiz güvenceler olmaksızın yada internasyonal hukuka aykırı bir halde, suni zeka sistemlerinin yanlış yada fena niyetli tasarım, geliştirme, dağıtım ve kullanımı” benzer biçimde uyarılarda da bulunuyor.

Kararın ana hedeflerinden biri de, suni zekanın 2030’da Birleşmiş Milletler’in geri kalan kalkınma hedeflerine erişme yolunda ilerlemeyi teşvik etmek. Bu hedefler içinde; küresel açlığı ve yoksulluğu sona erdirmek, dünya genelinde sağlığı iyileştirmek, tüm dünyada ortaöğretimin standardını çoğaltmak ve cinsiyet eşitliğini sağlamak yer ediniyor.

ABD’li yetkililer geçen hafta Çin’e giderek metne son şeklini vermeye çalıştı. ABD, Küba’nın da desteğini aldı. Türkiye dahil 123 ülke eş-sponsor olma taahhüdünde bulunmuş oldu. Bu taahhüt, kararların maddi ve fizyolojik gereklerinin yerine getirilmesi anlamına geliyor.

Iyi mi ki senelerdir, BMGK insan hakları mevzusunda tüm ülkelerin gerekeni yapmasını istiyor, suni zekada da kamuya yararı olan suni zeka uygulamalarının kullanılmasının taahhüdünü almış oluyor. Bu aşamada, “Filistin sorununa senelerdir çözüm bulamayan BMGK suni zeka benzer biçimde geleceği belirleyecek bir değişen teknolojinin prensiplerine iyi mi uyacak?” sorusu akıllara geliyor.

Öteki taraftan tüm dünyanın görevli, güvenilir suni zekaya “evet” demesi küresel beraberlik ve tavır bakımından oldukca mühim. Fakat internasyonal rekabet? Bilhassa ABD ve Çin içinde neler yaşanacak? Çin Eylül 2023’te acil gündemle toplanan ilk BM suni zeka toplantısında “Ben Çin karşıtı bloğun almış olduğu ticari kararlara uymam. Siz üstünlük sağlamak için kendi kararlarınızı empoze etmeye çalışıyorsunuz” demişti. Gelişimleri kovuşturmak gerek. Bu yeni gelişmeyle internasyonal ilişkilerin geleceğin merkezindeki suni zekayla başka bir boyuta geçtiğini söylemek mümkün.

*****

Apple sessizliğini MM1 ile bozdu

Amerikan medyası Apple’ın beklenen Üretken Suni Zeka Modeli MM1 ile ilgili sızan detayları aktardı. Apple’ın suni zeka hamlesi merakla umut ediliyor, sadece bu yöndeki emek harcamalar gizli saklı tutuluyordu.

Apple’ın gecikmiş olarak suni zekasını ürünlerine entegre etmiş olmasının ardında minimum risk almak ve suni zekayı en güvenli şekilde kullanmak var. Öteki taraftan ChatGPT benzer biçimde genel amaçlı ve oldukca parametreli LLM (suni zeka modeli) geliştirme yoluna gitmemiş. Samsung şubatta lansmanı meydana getirilen, cep telefonunu donanım-yazılım haline getiren S24 serisinde Google Gemini’yi kullanmıştı. Apple’ın da Google Gemini’yi kullanmak için görüşmelerde bulunmuş olduğu söyleniyor.

Ayrıca MM1’ın açılımının Multi Modal 1 bulunduğunu tahmin ediyoruz. Doğrusu çoklu modelli suni zeka. Bu modelde metinden görsele, görselden ses vb geçilebiliyor. Apple’dan sızan bilgilere nazaran Meta’nın açık kaynak Llama 2 ve Google Gemini benzer özelliklere haiz bir LLM tasarlanmış. MM1 chatbot olarak kullanabilir, kod yazmak benzer biçimde belirli işleri yapma görevi verebilir, bilgisayar arayüzleri ve web sitelerinde kullanıcının yerine hareket etme yetkisi verebilirsiniz.

ChatGPT yada Gemini’ye nazaran daha azca parametreli bir LLM olduğu söyleniyor. Apple’ın önceliğinin suni zekanın görsellerde kullanımı, en yüksek seviyede çözünürlük ve metin-görsel verileri arasındaki bağlamın en doğru olarak tahminlenmesi olduğu yorumu yapılabilir.

Medyaya sızan Apple’ın MM1’in araştırma çalışmalarını özetleyen belgede, şu örnek verilmiş: MM1’e, güneş ışığının sızdığı bir restoran masası ve üstünde birkaç bira şişesi ile beraber menü bulunan fotoğraf gösteriliyor. Sonrasında tüm biraların fiyatını hesaplaması isteniyor. Menüye bakıp doğru hesaplıyor. İşte MM1’ın bu özellikleri Apple ürünlerine yerleştirilecek.

*****

Microsoft’tan mühim bir aktarma daha

Microsoft, Google Deepmind’in eski CEO’su, Inflection AI adlı dünyanın en kıymetli suni zeka girişimlerinden birinin kurucusu Mustafa Suleyman’ı suni zeka ürünlerinin başına getirerek, suni zekada yeni bir üstünlük daha elde etti.

Suleyman açıklamayı toplumsal medya hesabından kendisi yapmış oldu: “Microsoft’un tüm tüketici suni zeka ürünleri ve araştırmalarını, Copilot, Bing ve Edge’i de içeren alanlarda liderlik yapacağım. Uzun süredir ortaklık yaptığım dostum Karén Simonyan Baş Bilimci olacak.” 2022’de kurulan ve geçen yıl 4 milyar dolar değerleme alan Inflection AI’ın kurucusu Suleyman’ı destekleyenler içinde Microsoft, Nvidia, Bill Gates, Eric Schmidt ve Linkedin Kurucusu Reid Hoffman bulunuyor.

Inflection AI, geçen yıl Pi adlı diyaloga dayalı chatbotunu (insan dillini anlayabilen ve bir insan benzer biçimde iletişime geçen bir suni zeka alanı) açıkladıktan sonrasında 1,3 milyar dolar yatırım almıştı. Suleyman, geçenlerde verdiği röportajda şu şekilde demişti: “Pi’nin, diyaloğa dayalı suni zekanın yeni arayüz bulunduğunu doğrulamasıyla gidilecek oldukca daha çok yol var.”

Microsoft ve Nvidia, Suleyman’a ve ekibine inanarak girişimin yükselmesini sağlamış oldu. Microsoft, OpenAI’a sağlamış olduğu bulut bilişim hizmetini Inflection AI’a verdi. Nvidia ise geçen yıl piyasadaki en iyi suni zeka eğitim çipi olan H100’den on binlercesini Inflection AI’a vereceğini açıklamıştı. Hatta Nvidia 2023’e kadar eğitimi 3-6 ay devam eden bir suni zeka modelini 3,584 tane H100 ile 8 testten geçirdi ve bir GPT-3’ün 11 dakikadan azca bir zamanda eğitilmesini sağlamış oldu.

Mustafa Suleyman 2023’te, “Objektif olarak söylemeliyim ki, Inflection AI, şu anda dünyanın en iyi donanımına haiz” diyerek iddiasını ortaya koymuş, kısa vadeli planlar içinde seçilmiş ortakların kendi diyaloğa dayalı suni zekalarını eğitmeleri için bir arayüz vermek bulunduğunu söylemişti. Microsoft ve yakın destekçisi Nvidia erkenden Inflection AI’ya yatırım yapmış ve istedikleri sonucu almış görünüyor.