Bir süper meyve: ‘Guava’

NUR DEMİROK Vatanımızda son yıllarda ‘Avokado’, ‘Kivi’ benzer biçimde egzotik sıcak iklim meyveleri başarıyla yetiştiriliyor. Bir ‘süper meyve’ sayılan üstün aromatik özelliklere haiz ‘Guava‘nın tarımı vatanımızda yaygınlaşabilir.

Guava murtgiller familyasından ‘Pisidium Guava’ da denilen tropikal bir ağacın garip meyvesi. Anavatanı Meksika’dan orta ve cenup ABD’ya sonrasında da Karayiplere yayılmış.

ABD’nın keşfinden birkaç yüzyıl sonrasında dünyanın öteki tropikal bölgelerinde tarımı yapılmaya başlanmış.

Oldukça tatlı, garip, kendine özgü aroması ve mükemmel renkleri yardımıyla mutfak sanatlarında ayrıcalıklı bir yere oturmuş. Tadı çeşidine gore elma, çilek ya da böğürtlen karışımı bir niteliğe haiz.

Aslına bakarsak botanik bilimi açısından iri bir böğürtlen cinsel olarak da görülüyor.

Ortalama bir armut büyüklüğünde, oval ya da yuvarlak bir yumru şeklindeki meyvenin dışı çoğu zaman yeşil ya da sarı, içi parlak kırmızı ya da pembe.

Aroması ve renkleri yetiştirildiği bölgeye gore değişim gösterebiliyor; çoğu zaman renginin ya da tadının benzetildiği meyvelerin adlarıyla anılan bu bitkinin birçok çeşidi var. (‘Çilek Guavası’, ‘Kiraz Guavası’, ‘Elma Guavası’, ‘Limon Guavası, ‘Meksika Kremi’ benzer biçimde…)

Bazı ender cinslerde meyvenin dışı krem rengi, içi de sarı olabiliyor.

SAĞLIK DEPOSU BİR MEYVE!

Guava’nın tatlı ya da tatlıya yakın tadı sizi pek aldatmasın; öteki meyvelere gore şeker içinde ne olduğu oldukça azca. Düşük kalorisi ve inanılmaz besinsel değerleriyle kilo problemi çekenler rahatça tüketebilir.

Ek olarak birçok araştırmacı, bazı meyveleri tüketemeyen diyabetliler için Guava’nın ideal bir seçenek bulunduğunu ve uygun porsiyonlarda her gün tüketebileceklerini belirtiyor.

100 gramı yalnızca 65-70 kalori içinde değişen Guava, birçok mühim vitamin, mineral ve polifenoller içeriyor. Antioksidan açısından oldukça varlıklı bu meyve ananastan dört kat daha çok life haiz olmasıyla sindirim problemlerine da destek oluyor.

Besinsel açıdan en mühim özelliklerinden biri de C vitamini deposu olması. Günlük C vitamini ihtiyacının ortalama yüzde 250’sini karşılıyor! Meyvenin yalnızca dış kabuğunda dahi tüm bir portakaldan daha çok C vitamini var.

Bebeklerin ve evlatların gelişimi için de en ideal meyvelerden sayılıyor.

Guava’ya parlak renklerini veren polifenol ve karotenoid denilen gıda ögeleri kanseri önlemeye de katkı sağlıyor. Ek olarak kalp-damar sağlığına ve immün sistemine oldukça yararlı.

Ayrıca derhal belirtelim: Guava’nın dış kabuğu, yaprakları ve çekirdekleri de rahatça tüketilebilir.

Yapraklarının oldukca kıymetli olduğu eski zamanlarda Orta ABD yerlileri tarafınca da iyi biliniyordu. (Nitekim Guava sözcüğü Orta ABD’da ‘Arawak Yerlileri’ tarafınca konuşulan ‘Taino’ dilinde bu bitkiye verilen ‘Guayabo’ adından türemiş)

Günümüzde hem aroma verici hem de sıhhat takviyesi olarak yaş ya da kurutulmuş yaprakları çeşitli nebat çayı karışımlarına ekleniyor ve dünyada çeşitli spesiyal ürünler satan marketlerde satılıyor.

Guava yaprakları da bilhassa kolesterolü düşürme, göz sağlığı, kilo kontrolü için de kullanılıyor. Gene kansere, kalp ve immün hastalıklarına oldukca iyi geldiği belirtiliyor.

Ek olarak yüksek şekeri baskılıyor. Akne benzer biçimde birçok cilt sorununa iyi geldiği benzer biçimde, antibakteriyel ve antifungal (cilt mantarı karşıtı) olarak da kullanılıyor. Saç dökülmelerine iyi geldiği biliniyor.

Guava yaprakları meyve parçaları ilave edildikten sonra, geleneksel olarak Latin ABD’da oldukca tüketiliyor (Brezilya’nın meşhur Guava çayı ‘Cha de Goibeira’benzer biçimde…)

Birçok şifalı bitkide olduğu benzer biçimde son yıllarda Guava’nın çekirdeklerinden de mutfak ve kozmetik amaçlı kullanım için kıymetli ‘Guava Çekirdeği Yağı’ elde ediliyor. İçeriğindeki yüksek linoleik asit ve antioksidanlar yardımıyla cilt yenileyici, gençleştirici ve nemlendirici özellikler derhal öne çıkıyor. Son yıllarda en meşhur kozmetik firmalarının ürün profillerinde de içeriyor.

DÜNYADA YETİŞTİRİCİLİĞİ YAYGINLAŞIYOR!

Guava çoğu zaman taze olarak meyve salatalarında yada meyve suyu olarak tüketiliyor. Dünyadaki birçok süpermarkette tazesi yoksa püre yada dondurulmuş şekilleri satılıyor.

Pastacılıkta, şekerlemelerde, meyve suyu sektöründe ve gurme mutfaklarda bol miktarda kullanılan bu meyve, içeriğindeki yüksek pektin oranıyla reçel ve marmelat yapımında en aranılan meyvelerden biri.

Bazı et, balık, karides ve kanatlı yemeklerine de değişik aromasıyla özellik vermesi amacıyla ekleniyor.

Guava püresi Latin ABD’da geleneksel olarak meydana getirilen çöreklerde iç harç olarak da kullanılıyor. Gene o bölgelerde meşhur ‘Agua Fresca’ denilen soğuk meyve suyu karışımlarına da bol miktarda ekleniyor.

Hindistan ve Asya vatanlarında kuru erik tozuyla hazırlanmış baharat karışımına batırılarak da tüketiliyor.

Ek olarak dünyanın birçok yerinde meyve salatası, sos, likör, kuru meyve ve turşu olarak kullanımı oldukça yaygın.

Günümüzde Guava’nın çeşitleri ve ‘kültivarları’ (tarımsal cinsleri) başta Hindistan olmak suretiyle dünyanın birçok bölgelerinde yetiştiriliyor: Çin, Tayland, Filipinler, Güneydoğu Asya ülkeleri, Okyanusya ve birçok Pasifik adaları, ABD’nin subtropikal ve ılıman bölgeleri, Karayipler, Orta ve Cenup ABD Guava tarımının yapıldığı başlıca bölgeler.

Son yıllarda Akdeniz bölgesinde bilhassa Cenup İspanya (Costa del Sol sahili) ve Yunanistan’da da ticari olarak yetiştiriliyor.

Bu meyve vatanımızda şu an için pek bilinmiyor; sadece ülkemizin ‘Akdeniz Bölgesi’ tarımı için en uygun iklime haiz. Nitekim birkaç yıl ilkin egzotik meyve yetiştiriciliğiyle meşhur Mersin’in Silifke bölgesinde ilk kez Guava tarımı yapılmaya başlandı.

Umuyoruz ki bu sıhhat deposu meyvenin Akdeniz Bölgemizdeki tarımı devam eder, ülkemizin öteki ılıman iklimli bölgelerinde de yetiştiriciliği ve ihracatı hızla yaygınlaşır.