Bilateral Barter Nedir (İki İstasyonlu Barter)

Bilateral (İki istasyonlu) barter sisteminde talebi yapan firma ile arzı yapan firma karşı karşıyadır ve birbirlerine mal veya hizmetlerini birebir olarak takas etmek zorundadırlar. Ancak zamanla, mal ve hizmetlerin çoğalması ve çeşitlenmesiyle neredeyse imkânsız hale gelen bilateral barter’a örnek olarak, ülkelerarası petrol-tahıl, teknoloji-silah takasları gösterilebilir.
Teorik olarak tanımlanması ve işleyişi basit olan bilateral barter’ın uygulamada işleyişi, aynı şekilde kolay ve basit gerçekleşmemektedir. Çünkü ilişkisiz malların değişimi ve zaman sınırlaması söz konusu olduğunda, fazla parti mallarla denklik sağlamaya çalışılmakta, bu da işlem süresinde uzamalara neden olmaktadır.
Bilateral barter’ın işleyişinde iki tür olumsuzluk söz konusudur. Birincisi, karşılıklı mallarda değer eşitliğinin sağlanmasında yaşanmaktadır. Uygulamada genellikle farklı türde mallar karşılaştırılmaktadır.
Örneğin, bir yatırım malı ile tarım ürünü karşılaştırıldığında bunların değer eşitliğinin sağlanmasında, tarım malları göreceli olarak daha ucuz olduğundan, sanayi malına eş değer bir tarım ürününün miktarını tanımlamak ve değerlendirmek ayrı ayrı problemler oluşturmaktadır. İkinci problem ise, bu denkliğin sağlanamaması ile bağlantılı olarak tarafların karşılıklı yükümlülüklerini yerine getirememesi halinde yaşanmaktadır.
Günümüzde bilateral barter uygulamasında küçük ve orta büyüklükteki talepler, tam uygunluktaki arzları bulmakta zorlandığından, büyük talep ve arzlar takas edilmektedir. Küçük ve orta ölçekli işletmeler arasında bu uyBilateral barter inşaat, otomotiv ve reklam sektörlerinde ağırlıklı olarak kullanılmış, örneğin, inşaat girdi fiyatlarının kontrol dışı artışlarına karşılık, müteahhit firmalar kat karşılığı inşaat malzemesi talep etmeye başlamıştır. Müteahhit firmalar, bu uygulamayla inşaat malzemelerinin artan değerini, inşa edilen binanın artan değeri ile dengelemeye çalışmaktadırlar. Otomotiv sektöründe sıkışıklık yaşandıkça “eski arabayla takas” uygulaması da bu kapsamda değerlendirilebilir. Son yıllarda ülkemizde medya sektöründe yoğun olarak görülen promosyonlar da barter uygulamasıyla, bazı sektörlerde yaşanan tıkanıklığı aşma gayretinin bir sonucudur. Bugünlerde medyada gerçekleşen reklamlar genellikle bu tür barter’la yapılmaktadır. Araba, cep telefonu gibi kolayca paraya çevrilebilecek ürünler, medya kuruluşları tarafından reklam karşılığı olarak satın alınarak promosyon ve taksitli kampanyalarla okuyuculara satılmaktadır. Ericsson ile Cıne-5 arasında yapılan barter anlaşması iki istasyonlu barter işlemine bir örnektir.
Bilateral barter’da arz ve talebi çakışan firmaların bir araya gelmesi çok zordur. Barter şirketlerinin fonksiyonu da burada başlamaktadır. Söz konusu şirketler, aynı büyüklükte arz ve talebi olan ancak birbirlerinden haberi olmayan firmaları biraraya getirerek, barter uygulamasıyla mal veya hizmetlerini takas etmelerini sağlamaktadırlar. Bilateral barter’da yaşanan talep ve arzın birbirini dengeleyememesi, kalite ve fiyatın tatmin edici olmaması gibi problemler, multilateral (çok istasyonlu) barter’la aşılmaya çalışılmaktadır.gulamayı besleyen ana unsur, barter finansmanının getirdiği “parasız satın alma” özelliğidir.