Yaşantımız, tüketim üzerine kurulu olduğundan, dünya var oldukça ihtiyaçlar da artarak sürmektedir.
Globalleşen dünyada, söz konusu ihtiyaçların karşılanma biçimi zamanla değişime uğramış ve pek çok sistem ortaya çıkmıştır. Bu sistemlerden biri de barter sistemidir.
Barter sistemi, derinliği ve genişliği, çalıştıkça artan bir ortak pazardır. Üye firmaların oluşturduğu bu pazarda firmalar ihtiyaçlarını, sistemi oluşturan üyelerin ürünlerini satın alarak karşılamakta, ödemelerini de kendi ürünlerini barter pazarına satarak yapmaktadırlar. Bir tür ekonomik işbirliği olan barter sisteminde, oluşturulan mal ve hizmet portföyünden, söz konusu mal veya hizmetlere ihtiyacı olan üyelerin talepleri öncelikli olarak karşılanmakta ve nakit kullanmak yerine sistemin diğer üyelerine satılan mal ve hizmetlerden kazanılan krediler kullanılmaktadır.
Genel piyasaya bağımlı, yarı kapalı bir organizasyon olan barter sistemi içindeki ticaretin kuralları serbest piyasadan farklıdır. Bu nedenle sisteme üye olan firmalar bazı özel imkânlara sahiptir. Sistem içinde geçerli olan elektronik para, değeri kabul edilmiş bir para birimine bağlı olarak işlem görmektedir.
Üye firma sayısının artması, bu paranın geçerlilik alanını genişletmektedir. Ancak burada serbest piyasadan farklı olarak basılan paranın bir karşılığı mevcuttur. Bu karşılık, üye firmaların sattıkları veya satacakları ürünlerdir.
Firmaların bir araya gelerek oluşturduğu bir pazar olan barter sistemi, söz konusu firmaların arzları ve talepleri ile işlemektedir. Barter sistemi ile çalışan bir firma, barter pazarından aldığı bir mal veya hizmetin bedelini, kendi ürettiği ya da ticaretini yaptığı ürünleri barter pazarına satarak ödemekte, aynı şekilde, barter pazarına ürün satan firma, söz konusu ürünün bedelini, barter pazarında satışa sunulmuş
mallar ve hizmetler listesinden dilediğini satın alarak tahsil etmektedir. Yani sistem, firmalara kendi ürettikleri ürün değerine bağlı bir ekonomik değer üretme ve bu ekonomik değeri kullanarak ticari faaliyetlerine destek olma olanağı sağlamaktadır.
Barter sisteminde işlem yapmak ancak barter organizasyonlarına üye olmakla mümkün olmaktadır.
Barter üyeleri, mal veya hizmet arz ve taleplerini barter şirketlerine, barter şirketleri de söz konusu arz ve talepleri internet yoluyla, üyesi durumunda bulunan firmalara bildirmektedir. Böylece firmaların oluşturduğu bir arz-talep bilgi bankası oluşmakta ve üye firmalar kendi bilgisayarlarından bu bankayaulaşabilmektedirler. Barter sisteminden yararlanan işletmeler, mal veya hizmet alarak ya sisteme
borçlanmakta ya da mal veya hizmet satarak, sistemden alacaklı olmaktadırlar. Burada en önemli nokta, malı alan firmanın, satın aldığı firmaya değil sisteme borçlanmasıdır.
Barter sisteminde, üye firmaların alım satımları, sistemin kendi içinde yürütülmektedir.Üye firmaların malalması veya satması konusunda bir zorlama yoktur. Üyeler, alım veya satım kararlarında serbest hareket etmektedirler. Sistemde, bir firmanın arz ettiği bir malı tek bir firmanın alması gibi bir şart yoktur. Örneğin,bir firmanın 10 bin dolar fiyatla sisteme arz ettiği bir malı, 10 ayrı firma 1000 dolarlık barter işlemiyle satın alabilmektedir. Bunun yanı sıra mal veya hizmetlerin bir kısmını barter bir kısmını nakit olarak satma imkânı da sistemde mevcuttur. Örneğin, bir firmanın arz ettiği 100 birim mala karşılık, 150 birim talep gelmesi durumunda, söz konusu firma malının 100 birimlik kısmını barter’la 50 birimlik kısmını da nakit olarak satabilmektedir.
Barter ticaretinin esası para vermeksizin mal almak olduğundan, üyeler genellikle satın almayı garantilemeden sisteme mal satmamaktadırlar. Üyeler, mal veya hizmetlerinin bilançoda alacak olarak yer almasını stok olarak yer almasına tercih ettiklerinden, stokta kalan ve süresi geçme riski olan mal veya hizmetler öncelikli olarak barter’la pazara arz edilebilmektedir. Barter sisteminde önemli olan, atıl değerlerin devreye sokulması olduğundan, zaten nakit olarak satılmakta olan mallar için barter sistemi tercih edilmemektedir.
Üye firmaların arzlarının satışı ve taleplerinin karşılanması esasına göre çalışan barter sisteminde karşılanmayan talepler için ilgili firmaların sisteme dahil edilmesinin sağlanması, sistemin büyümesine imkân vermektedir. Sonuç olarak, bir firmanın aldığı mal veya hizmetin bedelini, kendi ürettiği ürünle ödemesini sağlayan barter sistemi, söz konusu firmanın faizsiz dolar kredisi kullanabileceği bir finansman tekniği, ihtiyaçlarını karşılayabileceği bir finansman sistemi ve ürettiği mal veya hizmeti satabileceği bir ticaret sistemidir.
