Sabah Gazetesi Iktisat Müdürü ve Köşe Yazarı Arzu Güngör ve A Para Genel Gösterim Yönetmeni Hasret Doğaner’in açılış konuşmasıyla başlamış olan foruma, ilk olarak Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı (IRENA) Başkanı Francesco La Camera, video konferansla katıldı. La Camera, ”Yenilenebilir Enerji: Daha Güvenli Bir Geleceği İnşa Etmek’ başlığındaki konuşmasında, “Yenilenebilir enerjinin, Paris Antlaşması’na uyum sağlayabilmesi için 2030 yılına kadar üç katına ve enerji verimliliğinin ise iki katına çıkarılmasının en gerçekçi rota düzeltme eylemi olduğuna inanıyorum. IRENA Dünya Enerji Geçişi Görünümü 2030 Raporu’na bakılırsa dünyanın yenilenebilir enerji, enerji depolama ve yenilenebilir yakıt kullanımının yaygınlaştırılmasında mühim bir ivme kazanması gerekiyor” dedi. La Camera, şunları söylemiş oldu: “IRENA, ETAF olarak adlandırılan Enerji Geçişini Hızlandırma Finansman Platformu şeklinde proje destek platformları, stratejik finansman ve yatırım yardımı ile yenilenebilir enerjiye yönelik küresel geçişe ivme kazandırılmasında ön saflarda içeriyor. ETAF, gelişmekte olan ülkelerde yürütülen yenilenebilir enerji projelerine 5 milyar dolar yatırım sağlamayı hedefliyor.”
Francesco La Camera
Avrupa enerji diktatörü
Arkasından Politika bilimci, Yayıncı, BRENNUS Enstitüsü Danışmanı Ulrike Reisner de, online canlı bağlantıyla Brüksel’in enerji rejimini değerlendirdi. Reisner, Avrupa’da politika alanında senelerdir enerji odaklı çalıştığını hatırlatarak, “Bugün Brüksel’in enerji politikasının karanlık yüzüne değineceğim. Ben buna Avrupa Birliği (AB) içinde enerji diktatörlüğü diyorum. AB, Avrupa Konseyi ile beraber bir mevzuata dayanmadan, üye devletlerin egemenlik haklarına saygı göstermeden bir enerji politikası güdüyor. Bunu yaparken hukuki bir maddeyi gösteriyor ve genel bir tekinsiz durumdan bahsediyor” dedi. Reisner, şunları söylemiş oldu: “AB’nin almış olduğu tedbirler kendi üye ülkelerinin egemenlik haklarını ihlal etmemeli. AB Konseyi ve Avrupa Komisyonu dizgesel bir halde ülkelerin enerji çıkarları ile ilgili politikalarını ‘acil’ durum başlığı altında etkilemeye çalışıyor. Bilhassa Rusya’ya olan yaptırımlar AB’ye enerji girişini oldukça sınırladı. İkinci mevzu Yeşil Mutabakat. Yeşil mutabakat dogmatik bir sözleşme, ekonomik olarak son aşama sorunlu ve Avrupa’daki sektöre büyük bir yük bindiriyor ve rekabeti bozuyor. Şu anki ortam 2025’ye kadar sıfır emisyon hedefine ulaşmamızı pek mümkün kılmıyor.”
Ulrike Reisner
Kontratlar tekrardan gözden geçiriliyor
Karbon vergisi ve yeni uygulamaların çelik şeklinde sektörlerde etkinlik gösteren üreticileri de zorlayacağını belirten Reisner, “Ekonomik sayılara baktığımızda Almanya başta olmak suretiyle Avrupa’nın yeni enerji politikasının zararlarını göreceğini düşünüyoruz. AB’deki tedarik sorunlarının artması Türkiye şeklinde ülkeler için fırsat olabilir. AB’de enerji talebi artarken Rusya ile meydana getirilen kontratlar tekrardan gözden geçiriliyor. Kontratlar bozulmak isteniyor. Bu Türkiye için dikkatle izlenmesi ve fırsat olarak görülmesi ihtiyaç duyulan bir alan” ifadelerini kullandı.
Yakında tayyare yakıtı müjdesini vereceğiz
Hususi oturumların peşinden düzenlenen ‘Yeşil Dönüşüm – Enerji Endüstrisi Dönüşümü Iyi mi Gerçekleştirilebilir?’ başlıklı açık oturum, Sabancı Üniversitesi İstanbul Enerji ve İklim Merkezi Direktörü Bora Şekip Güray moderatörlüğünde RHG Enertürk Enerji Genel Müdürü Alpay Beyla, Enerjisa CEO’su Murat Pınar, Sıkıntılı Enerji CEO’su İ. Sinan Ak, SOCAR Türkiye CEO’su Elchin Ibadov ve Smart Güneş Teknolojileri Yönetim Kurulu Başkanı Halil Demirdağ’ın katılımıyla gerçekleştirildi. SOCAR Türkiye CEO’su Elchin Ibadov, sürdürülebilir yakıtlara ilişkin, sürdürülebilir tayyare yakıtı, jet yakıtı yerine gelecek fakat şunu da unutmamamız lazım; ilk elektrikli araçların pilinin mevcudiyeti kadar onun büyüklüğü de mühim. Tırlarda hemen hemen elektrikli mekanizmalar gelişmedi. Petrokimya ürünlerinin devam edeceğini görüyoruz” dedi. Ibadov, şu şekilde konuştu: “Bir taraftan biz gelecekle ilgili karbona bağlı olmayan ürünlerin oluşması için çalışırken diğer taraftan da mevcut talebi karşılayacak üretimi yapmalıyız. Bugün bizim stratejimiz mevcut yatırımlarımızı, mevcut üretimlerimizi tam gaz devam ettirmek. Tayyare yakıtıyla ilgili çalışmamız devam ediyor, inşallah yakın tarihte bunun müjdesini de vereceğiz. 140 bin tondan fazla su tasarrufu sağladık. Yeşil dönüşüme mühim bir katkı veriyoruz.” Ibadov, Emisyon Tecim Sistemi (ETS) hakkında da, “Güzel işler yapanları ödüllendiren bir sistem. ETS’nin Türkiye’de sanayiye ve çevreye katkı sağlayacağını düşünüyorum. Ar-Ge ve inovasyonla ETS mantığına uygun hazırlıklarımızı sürdürüyoruz” dedi.
Elektrikli vasıta şarjında Avrupa’da üst sıralardayız
Enerjisa CEO’su Murat Pınar, son yıllarda sürdürülebilirlik ve karbon ayak izinin düşürülmesinde enerji sektörünün ana erkek oyuncu bulunduğunu söylemiş oldu. “Depremin Enerjisa’yı da oldukça sarstığını hatırlatan Pınar, “Şimdi şehirlerin tekrardan kurulmasından bahsediyoruz. Hatay’ın geleceği için hem trafo hem kapasite hem de enerji nakil haklarını içeren 2 milyar lira yatırım yaptık. Önümüzdeki 3 yıl için 8 milyar lira yatırım planladık. Bu yatırımlarla zelzele bölgesinin ayağa kaldırılmasını hızlandıracağız” diye konuştu. Murat Pınar, elektrikli araçlara yönelik de şu şekilde konuştu: “Elektrikli araçlardaki gelişme oldukça konuşuluyor fakat aslına bakarsak elektrikli araçlar fosil yakıtlı araçtan daha eski. 2035’te toplam satılan araçların yarısının elektrikli olacağını düşünüyoruz. TOGG’un gelmesi, elektrikli araçlara olan ilginin artması, bizi elektrikli araçların şarj cihazları noktasında Avrupa’da üst sıralara taşıdı. Teknolojiler oldukça yeni. Gelişmeler sürüyor. Bugün dünyadaki tüm vasıta parkını değiştirmeye çalıştığımızda aslına bakarsanız 50 yıldan bahsediyoruz. Türkiye bu anlamda talihli. Bu alanlarda yatırımlara devam etmek zorundayız. Bu bizim için bir seçenek değil, zorunluluk.”
2030’a kadar 2 milyar euro yatırım
Artık enerjide dönüşümün başladığını vurgulayan Sıkıntılı Enerji CEO’su İ. Sinan Ak da “Süratli adımlarla ilerliyoruz. Hükümetimizin de atmış olduğu ciddi adımlar var. 2030-35’e kadar bugüne dek yapılanın iki katı yatırım yapılması gerekiyor. Devlet üzerine düşen görevi yapmış durumda. Yabancı yatırımcıların da ciddi anlamda talepleri var” dedi. Sinan Ak, şunları söylemiş oldu: “Önümüzdeki 2-3 yılda yenilenebilir enerji alanında ciddi anlamda bir dönüşüm görüyorum. Bu tarz şeyleri yapmak için altyapı kafi fakat önümüzdeki dönemde yetmeyecek. Bunun bir halde depolanması ve uygun saatte tüketilmesi de gündemimize gelecek. Pillerin en büyük üreticisi şu an Çin. Bu pillerin bir halde Türkiye’de üretilmesi gerekiyor. Şimdi ikimiz de grup olarak bu alanda ciddi atılımlar yapacağız. 3 ila 5 bin megavat enerjinin devreye alınması gerekiyor. Bu önümüzdeki dönemde 10-15 bin megavata gidebilir. Türkiye’de 5 bin megavat güneş yatırımı devam ediyor.” Ak, şu şekilde devam etti: “Elektrikli araçlar artıyor, Türkiye için bu stratejik bir ürün. Hem Türkiye’de hem yurtdışında yatırım yapıyoruz. Şu an 12 ülke civarında ekibimiz var, orada altyapı çalışmalarına başladık. 2030 yılına kadar 2 milyar euro civarında yatırım yapmayı hedefliyoruz.”
2 milyon tane elektrikli vasıta hayal değil
RHG Enertürk Enerji Genel Müdürü Alpay Beyla ise, yenilenebilir enerjideki hedeflerine dikkat çekti. Enerji verimliliği ve yenilenebilir enerjide gelinen noktanın oldukça iyi bulunduğunu belirten Beyla, şu şekilde devam etti: “Bugün siz Londra Borsa’sında ‘yeşil tahvil’ ihracıyla ilgili yatırımcılarla konuştuğunuzda karşılık bulabiliyorsunuz. Yatırımcı, ülkemizin geçmiş 5 yılda, 10 yılda yaptıklarına bakıyor. Buna bakmış olduğu süre da Türkiye’nin ortaya koyduğu işler var. Ve yatırımcı da bunun için ne kadar uygun bir alan olduğunuzu görüyor. Son yıllarda meydana getirilen yatırımlara baktığımızda tedarik tarafında da ciddi yatırımlar var. Bunun bir kısmı yabancı ortaklarla, bir kısmı yerli kaynaklarla yapılmış oldu. Dağıtım şirketlerinin yükü artacak. Bu tarafta da ciddi yatırımlar bizi bekliyor. Direkt yatırımlar mevzusunda oldukça ümitliyim.” Türkiye’de 2035’in yenilenebilir enerji için oldukça mühim bir dönem bulunduğunu kaydeden Beyla, “2 milyon tane elektrikli vasıta hayal değil. Her 10 araca bir soket dediğinizde biz Türkiye’de 200 bin tane kamuya açık şarj noktasını elde etmiş olacağız. Bu da 1.5-2 milyar dolarlık bir yatırım” dedi.
Güneşte en talihli ülkelerden biriyiz
Smart Güneş Teknolojileri Yönetim Kurulu Başkanı Halil Demirdağ da 2016 senesinde yatırım sonucu aldıklarına dikkat çekerek, şunları söylemiş oldu: “Devletimiz desteklere ilkin güneş paneli üstünde başladı. Ikimiz de ilk tesisimizi Gebze’de devreye aldık. Biz firmalar olarak devletin verdiği yönlendirmeyle hareket ederiz. Türkiye güneş mevzusunda en talihli ülkelerden biri. Almanya’da siz aynı panelle 1 kilovatsaat üretirken Türkiye’de 2 kilovatsaat üretiyorsunuz. 10 yılda sektörün geldiği yer oldukça iddialı. Açık ara en fazla üreteceğiniz enerji güneş. Haiz olmamız ihtiyaç duyulan tek şey o teknolojiyi üretebilmek ve sema. 1 dolar yatırarak iki katını elde edebiliriz.”
Açılışta konuşan A Para Gösterim Koordinatörü ve A Haber Iktisat Müdürü Hasret Doğaner, yenilenebilir enerjinin iklim değişikliğiyle mücadelede eleştiri bir rol oynadığını belirterek, “Türkiye’de geldiğimiz nokta bizlere cesaret veriyor. Oldukca süratli değişime oldukça süratli adapte olan bir iş dünyamız var” dedi. Sabah Gazetesi Iktisat Müdürü ve Köşe Yazarı Arzu Güngör de “Dünyanın en mühim gündemi enerji. Türkiye’nin yakın gelecekte gaz ve fosil yakıtlar haricinde yenilenebilir enerjide de de mühim bir yere geleceğine inanıyorum” ifadelerini kullandı.
6. Türkiye Enerji ve İklim Forumu’na kuvvetli sponsor desteği
Forumun ana sponsorluğunu Halkbank, Kalyon Enerji, Türk Telekom, Vakıf Leasing, Ziraat Bankası, cosponsorluğunu Enerji SA, RHG Enertürk Enerji, Smart Güneş Teknolojileri, SOCAR Türkiye, destek sponsorluğunu ise Akfen, BioTrend, Karakan Enerji, D&R, Epiaş, İdefix, NaturelGaz, Orge Enerji Elektrik Taahhüt A.Ş, Papara, Shell, Sıkıntılı Enerji üstlendi.
