PARA DÜNYA/ ALEV RİGEL Onlar televizyonların milyoner aşçıları. Çok sayıda izleyicileri var. Çok seviliyorlar. Kitapları yüz binlerce satılıyor. Ama her şeylerini annelerine borçlular. Onlar annelerinin yemek tariflerini, milyonlarca dolar paraya çevirmeyi başarmış aşçılar. Hepsi diplomalı, “Le Cordon Bleu” mezunu aşçılar değil. İşi, kendi çabalarıyla öğrenmişler. Çok fazla başarılı kadın aşçı var. Ama biz TV’de şöhret olmuş, geniş kitlelerin hayranlığını kazanmış aşçıları derledik.
Amerikalı yemek yazarı. Aşçılık kariyeri, gurme gıda mağazası Barefoot Contessa ile başladı. Daha sonra faaliyetlerini en çok satan yemek kitaplarına, dergi köşelerine, kendi markasını taşıyan hazır ürünlere ve “Food Network” televizyon programına genişletti. Ina Garten, New York City’nin Brooklyn ilçesinde doğdu. Bir cerrah olan Charles Rosenberg’in iki çocuğundan biriydi. Bilime karşı yetenekliydi ve tarifleri deneyler yaparken öğrendi. Ina, erkek kardeşini ziyaret etmek için yaptığı bir gezide müstakbel kocası Jeffrey Garten ile tanıştı. 1968’de Jeffrey ve Ina, Stamford’da evlendiler. 1972’de kocasıyla Washington DC’ye taşındığında Beyaz Saray’da çalıştı. Ama aşçı olarak değil. Nükleer enerji bütçesini ve başkanlar Gerald Ford ile Jimmy Carter için nükleer santrifüj tesisleriyle ilgili politika belgelerini yazmayı gerektiren bütçe analisti pozisyonuna atandı. New York’ta “Barefoot Contessa” (Çıplak Ayaklı Kontes) adlı bir gıda mağazasının reklamını gördükten sonra 1978’de devlet işinden ayrıldı. Mağazanın adı, asıl sahibi tarafından aktris Ava Gardner’ın oynadığı 1954 yapımı filme ithafen verilmişti. Garten filmi izlememişti ama, mağazayı devraldığında bu adı korudu. İş büyüdükçe, yerel şefleri ve fırıncıları da işe aldı. Mağaza, yönetmen Steven Spielberg ve aktris Lauren Bacall gibi ünlü müşteriler tarafından basında övüldü. Garten, 1999’da dikkatini yayıncılığa çevirdi. İlk yemek kitabı “The Barefoot Contessa Cookbook”, ilk yılda 100 binden fazla sattı. 2005’te, şef arkadaşı Giada De Laurentiis, Garten’ı en sevdiği yazarlardan biri olarak gösterdi. Garten’ın yemek kitapları toplamda altı milyondan fazla sattı. Doktorların, yüksek yağlı, yüksek kalorili ve yüksek kolesterollü et ve süt ürünleri kullanımı nedeniyle onu beslenme açısından yılın “En Kötü Beş Yemek Kitabından” biri olarak adlandırmasına rağmen.
*
1935 doğumlu, İngiliz yemek yazarı, şef, fırıncı ve televizyon sunucusu. Okulda ev bilimi derslerine teşvik edildikten sonra, üniversitede “catering” (yemek servisi sağlama işi) okudu. Daha sonra Fransa’nın ünlü “Le Cordon Bleu” aşçılık okulunda okumak için 22 yaşında Fransa’ya taşındı. 75’ten fazla yemek kitabı yayınladı. Birkaç televizyon dizisine ev sahipliği yaptı. 13 yaşında çocuk felcine yakalandı ve üç ay hastanede yatmak zorunda kaldı. Omurgası büküldü kolları zayıfladı. Daha sonra Bath College of Domestic Science’da yemek servisi okudu. 1966’da “Housewife” dergisinin yemek editörü oldu. İlk yemek kitabı 1970 yılında yayınlandı. BBC’nin yemek dizilerinde yer aldı. 2015’te popüler fırıncılık yarışması “The Great Holiday Baking Show”un dört haftalık Amerikan baskısında iki jüri üyesinden biriydi. Yemek yazarı olmasına rağmen “kek kraliçesi” olarak tanındı. Asıl şöhreti, 70’li yaşlarda yakaladı. İngiliz şef ve TV sunucusu Paul Hollywood ile birlikte çok sevilen “The Great British Bake off” pasta yarışmasında jüri üyesiydi.
*
Amerikalı aşçı, TV karakteri, yazar. 1968 doğumlu. Pratik yemek tarifleriyle ünlendi. İlk programını bir arkadaşının mutfağında yapmıştı. Programları o kadar sevildi ki, bir haftada TV’de dokuz programın yayınlandığı dönemler oldu. 30 Dakikalık Yemekleri temel alan birkaç yemek kitabı yazdı. Ray’in televizyon programları üç “Daytime Emmy Ödülü” kazandı. Rachael Domenica Ray, New York’ta doğdu. Annesi Sicilyalı, babası Fransız, İskoç ve Gallidir. Annesi pek çok restoranda yönetici olarak çalışıyordu. Rachael de restoranlarda garsonluk yapıyordu. Daha sonra yemeklerin tanıtıldığı reklam filmleri çevirdi. Bu arada, “30 Dakikada Yemek” konseptini buldu. Bunu, yemek yapmaya isteksiz insanlarla tanıştığı mağazada çalışma deneyimine borçludur. 30 dakikadan kısa sürede nasıl yemek yapılacağını gösterdiği bir kurs da verdi. Başarısı, televizyon kanallarının dikkatini çekmekte gecikmedi. “Hızlı ve kolay” bir pişirme tarzını tercih eden Ray, 30 dakika veya daha kısa sürede tamamlanabileceğini söylediği birçok basit tarif öğretiyordu. Ancak eleştirmenler konseptinin “hazırlama” süresini içermediğini iddia etti. Fakat Ray’in, “Ben şef değilim. Resmi bir unvanım yok. Tamamen niteliksiz biriyim” şeklindeki açıklaması, onun daha çok sevilmesine neden oldu. Kendine özgü dili, onu daha sevimli yapıyordu. Örneğin “ekstra sızma zeytinyağı”na “EVOO” (Extra Virgin Olive Oil), çöp kutusuna “GB” (Garbage Bin), çorba yahni karışımına “stoup” (soup+stew) demesi, izleyiciye çok sempatik geliyordu. Oxford American College Dictionary, 2007’de, EVOO kısaltmasını, sözlüğüne eklediğini açıklamıştı. Ray, mutfakla ilgili olsun olmasın her tür reklamda boy gösterdi. Avrupa ülkelerinde çekilmiş beş bölümlük bir yemek seyahat günlüğü, bir çizgi film karakterini seslendirme, bir Latin yemek programının televizyon baş yapımcılığı, “Gilmore Kızları” adlı TV dizisinde aldığı rol, dergi çıkarma, kendi tasarımı olan çarşafları, battaniyeleri ve yatak örtülerinin tanıtımı, tariflerinin cep telefonlarında kullanımı, evcil hayvan yemi tanıtımı, kendi tasarladığı mobilyaların tanıtımı, bir aşçılık okulu açması, yaptığı işlerden sadece birkaçı.
*
İngiliz yemek yazarı, televizyon aşçısı, restoran eleştirmeni, gazeteci. 1960 doğumlu. Oxford Üniversitesi’nden mezun olduktan sonra kitap ve restoran eleştirmeni olarak çalışmaya başladı. 1998’de ilk yemek kitabı “How to Eat” yayınlandı ve 300 bin kopya satarak en çok satanlar listesine girdi. 1999’da Lawson, Kanal 4’te kendi yemek programı dizisi Nigella Bites’a ev sahipliği yaptı. Dünya çapında 8 milyondan fazla yemek kitabı sattı. Lawson, çocukluğunun bir kısmını Galler’deki Higher Kinnerton köyünde geçirdi. 9-18 yaşları arasında dokuz kez okul değiştirmek zorunda kalmış ve bu nedenle okul yıllarını zor olarak nitelendirmişti. Lawson, daha sonra Londra’daki birçok büyük mağazada çalıştı. Bir süre de İtalya’nın Floransa kentinde yaşadı. İngiltere’ye döndükten sonra gazetecilik kariyerine başladı. 1989’da bir genel seçimde babasının Muhafazakar Partisine değil İşçi Partisi’ne oy verdiğini kabul etti. Ardından eski başbakanlardan Margaret Thatcher’ı yazılı olarak eleştirdi. 1998’de, Channel 4’ün yemek dizisi “Real-Food Show”una defalarca konuk oldu. Bir yemek kitabı yazma fikrini, bir akşam yemeği partisi sunucusunun donmuş krem karamel yüzünden gözyaşları içinde kaldığını gördükten sonra tasarladı. “How to Eat” adlı kitabı, hazırlama ve zaman kazanma konusunda mutfak ipuçları içeriyordu. Kitap, Birleşik Krallık’ta 300 bin kopya sattı. Sunday Telegraph, onu “yayınlanan en değerli yemek rehberi” olarak nitelendirdi. 1999’dan 2001’e kadar Channel 4’te yayınlanan kendi yemek programı televizyon dizisi “Nigella Bites”a ev sahipliği yaptı.
*
1970 doğumlu. İtalyan asıllı Amerikalı şef, yazar ve televizyon karakteri. De Laurentiis, catering işletmesi GDL Foods’un da kurucusu. “Üstün Yaşam Tarzı Sunucusu” dalında Daytime Emmy Ödülü ve Gracie Ödülü sahibidir. Giada Pamela De Benedetti, İtalya’nın başkenti Roma’da, aktris Veronica De Laurentiis’in en büyük çocuğu olarak dünyaya geldi. Kocası, Giada’nın anne tarafından büyükbabası, film yapımcısı Dino De Laurentiis’in yakın bir arkadaşıydı. Büyükannesi İngiliz-İtalyan film yıldızı Silvana Mangano’ydu. Giada, çocukken kendini sık sık ailenin mutfağında buldu ve büyükbabasının restoranı “DDL Foodshow”da çok zaman geçirdi. Los Angeles’taki California Üniversitesi’ne gitti ve 1996’da sosyal antropoloji alanında lisans derecesini aldı. De Laurentiis, pasta şefi olma hayaliyle Paris’te Le Cordon Bleu’de okudu. Amerika Birleşik Devletleri’ne döndükten sonra, başta Wolfgang Puck’ın sahibi olduğu Spago olmak üzere birçok Los Angeles restoranında çalışan profesyonel bir şef oldu. Daha sonra yemek stilisti olarak çalıştı. 2020’de De Laurentiis’in Food Network dizisi “Giada Entertains”, En İyi Mutfak Dizisi dalında “Daytime Emmy Ödülü” kazandı. Bir ay geçmeden, En İyi Mutfak Sunucusu dalında da “Daytime Emmy Ödülü” kazandı. De Laurentiis, Amerika’nın her tür ev eşyası satan büyük mağazalarından “Target” için özel olarak üretilmiş bir dizi ürüne sahipti. 2013 yılında Giada De Laurentiis markası altındaki seramik lazanya tavaları çatladıktan ve en az altı kişi yaralandıktan sonra bu işten ayrıldı. De Laurentiis’in Las Vegas’ta iki restoranı bulunuyor.
*
Avustralyalı bir aşçı, yazar ve televizyon sunucusu. 1985 doğumlu. Schofield, 2003 yılında Yüksek Okul Sertifikasını aldığı Santa Sabina Koleji’ne gitti. Otel yönetimi diploması için okudu ve satışta çalıştı. 2009’da, “MasterChef Avustralya”nın ilk serisi için seçildi. Dördüncü sırada elendi. Schofield’e daha sonra, TV kanalı Network Ten’de “Everyday Gourmet” adlı kendi programı teklif edildi. Sekiz dizide 700’den fazla bölüm çekti. Programın ayrıca Tropical Gourmet Queensland, Tropical Gourmet: New Caledonia ve Justine’s Flavours of Fuji gibi yan ürün serileri var.
Schofield üç kitap yazdı:
* Hafta Gecesi Yemek Kitabı (2019)
* Her Gün Basit (2017)
* Justine ile Akşam Yemeği (2016)
Amerikalı bir blogcu, yazar, yemek yazarı, fotoğrafçı ve televizyoncu (Ree, takma adıdır. “Dövüşken dişi kuş” demektir). Pawhuska/Oklahoma’nın dışında bir çiftlikte kocasıyla yaşıyor. Şubat 2010’da Forbes dergisinin “En İyi 25 Web Ünlüsü” listesinde 22. sırada yer aldı. 2015 yılında Drummond, halk arasında çok popüler hale gelen bir “ev gibi yaşam tarzı” ürün serisini piyasaya sürdü. Tencere, çatal bıçak takımı, aletler, giysiler ve açık havaya uygun ürünler şu anda The Pioneer Woman markası altında pazarlanıyor. Ree, Bartlesville petrol kasabasındaki bir şehir kulübünün arazisine bakan bir evde, Doug ve Mike adında iki erkek kardeş ve Betsy adında küçük bir kız kardeşle birlikte büyüdü. 1987’de Bartlesville Lisesi’nden mezun oldu ardından Los Angeles, California’daki üniversiteye gitmek için Oklahoma’dan ayrıldı. Gazetecilik eğitimi alarak 1991 yılında Güney Kaliforniya Üniversitesi’nden mezun oldu. Mezun olduktan sonra Chicago’daki hukuk fakültesine gitmeyi umuyordu. Ancak kocası Ladd Drummond ile tanışıp evlendiğinde planları beklenmedik bir şekilde değişti. Ree, çiftlik hayatı ve evde eğitim gibi konular hakkında da yazdı. Kendi blogunu açtıktan yaklaşık bir yıl sonra, ilk tarifini verdi ve “Biftek Nasıl Pişirilir?” konulu öğretici yayını, “gülünç ayrıntı” olarak nitelendirildi. Ama kocası, ailesi ve taşra yaşamı hakkındaki hikayeleri ve adım adım pişirme talimatları ve ayrıntılı yemek fotoğrafları okuyucular arasında oldukça popüler oldu. 2007, 2008, 2009 ve 2010’da Weblog Ödülleri’nde hep birinci oldu. 2011’de blogun popülaritesi, ayda yaklaşık 23,3 milyon sayfa görüntülemeye ve 4,4 milyon tekil ziyaretçiye yükseldi. 2016’nın sonlarında Ree, satın aldıkları ve 2012’de yenilemeye başladıkları, Pawhuska şehir merkezindeki 100 yıllık bir binada bulunan bir restoran perakende mağazası olan The Mercantile’ı açtı.
*
Amerikan pasta şefi. Ontario/Kanada’nın Niagara bölgesindeki Welland’da yaşıyor. Halen Food Network Canada Twitter’da görülebilen özel kısa video dizisi Sweet Something’e ev sahipliği yapıyor. Ayrıca YouTube’da da videoları var. Atlanta/Georgia’da doğdu. Ailesi Donna ve Andy Tomcik, büyüdükleri Toronto’ya göç etti. Olson, Kingston’daki Queen’s Üniversitesi’nden siyaset bilimi ve sosyoloji diploması aldı. Ayrıca bir süre Toronto şehir merkezinde bir bankada çalıştı. Olson, öğle yemeği molalarında, akşam yemeği partileri için farklı malzemeler ve ilham bulmak için St. Lawrence Market’te dolaşırdı. Olson, bir “çörek aydınlanması” yaşadığında uyuyamadığı bir gece muzlu kek pişirdiğini ve aşçılık kariyerine devam etmeye karar verdiğini hatırlıyor. Olson daha sonra Providence/Rhode Island’daki Johnson & Wales Üniversitesi’ndeki Mutfak Sanatları Koleji’ne kaydoldu. Üniversiteden mezun olduktan sonra Amerika Birleşik Devletleri’ni dolaştı. Pasta şefi olduğunda kocası şef Michael Olson ile tanıştı. Kocasıyla birlikte Ekim 2005’te yayınlanan bir kitabın ortak yazarlığını yaptı. Kitabın adı “Anna & Michael Olson Evde Aşçı: Her Gün ve Her Durum İçin Tarifler”di. Bu, Olson ve kocasının evde nasıl yemek pişirdiğini vurgulayan, menü odaklı bir kitaptı. Ayrıca eğlenceli ve hafta içi akşam yemekleri için ipuçları ve püf noktaları içeriyordu. Olson halen, Niagara Kadın Girişim Merkezi adlı yerel bir programı desteklemektedir. Kendisi bir kadın sığınma evindeki kadınlara konaklama sektöründe eğitim veriyor.
*
Amerikalı iş insanı, yazar, televizyon karakteri ve eski model. “Martha Stewart Living Omnimedia” şirketini kurmuş; basılı yayıncılık, televizyon yayınları, mağazacılık ve e-ticaretle şirketini geliştirmiştir. “Martha Stewart Living” dergisinin yayıncısıdır. 2005-2012 yıllarındaki “Martha” ve 1993-2004 yıllarında yayımlanan “Martha Stewart Living” programlarını sunmuştur. Martha Stewart, 1941’de Jersey City/New Jersey’de doğdu. Edward Kostyra ve Martha Ruszkowski Kostyra’nın altı çocuğunun ikincisiydi. Ailesi Polonya kökenlidir. Martha Stewart, 15 yaşındayken modellik yapmaya başladı. Televizyon reklamlarında oynadı. Üniversite yıllarında da okul ücretini ödemek için modelliğe devam etti. Yemek yapmayı ve dikiş dikmeyi annesinden öğrendi. 1961’de evlendi. Evliliklerinin ilk yılının ardından üniversiteye dönerek tarih ve mimarlık tarihi bölümlerinde eğitimini tamamladı. 1967’de kayınpederinin yanında “broker” olarak çalışmaya başladı. Bu dönemde eşi Andrew Stewart bir yayın evi kurdu ve farklı firmalarda yöneticilik yaptı. Çift, Westport/Connecticut’da bir çiftlik evi satın aldı ve restore ederek taşındı. Burası daha sonra “Martha Stewart Living” programının stüdyosu olacaktı. Stewart 1976’da, modellik yaptığı dönemlerden arkadaşı Norma Collier ile evinin bodrumunda catering işi yapmaya başladı. Bir süre sonra Collier işte ayrıldı ve Stewart onun hissesini de satın aldı. Bir gurme market olan Market Basket’la iş yapmaya başladı ancak anlaşmazlıklar sebebiyle anlaşmayı iptal edip kendi marketini açtı. 1997’de kendi markasına ait ürünleri satacağı Martha Stewart Living Omnimedia (MSLO) adındaki şirketini kurdu. 19 Ekim 1999’da şirket New York Menkul Kıymetler Borsası’na açıldı. Bu sayede Stewart, Birleşik Devletler’de kendi başına milyarder olan ilk kadın oldu. Ne var ki, aldığı bir bilgi ile borsadaki hisselerinin tamamını satarak 45 bin dolarlık zarardan kurtuldu. Bu işlem, “insider trading” (içeriden bilgi alanların ticareti) olarak görüldü ve Mart 2004’te komplo kurma, adaleti engelleme ve yalan beyanda bulunma suçlarından beş ay federal bir hapishanede yatması ve iki yıl denetimli serbestlikle cezalandırıldı. Herkes, Martha Stewart’ın piyasadan silineceğine muhakkak gözüyle bakarken o, daha da şöhret ve para sahibi oldu.
Serveti: 400 milyon ABD doları (Bir milyar doların sahibi olmuştu ama borsada birkaç yıl içinde 600 milyon dolar kaybetti.)
*
Amerikalı şef, yazar ve televizyon programcısıydı. Bu alanda ilk isimlerden biriydi. 1960’lı ve 1970’li yıllardaki TV programlarıyla hızlı ve pratik mutfağa alışkın ABD’lilere Fransız mutfağını ve pişirme tekniklerini öğretti. En bilinen kitabı “Mastering the Art of French Cooking” (Fransız Yemek Pişirme Sanatında Ustalaşmak) 1961’de yayımlandı. Julia, 1912 yılında zengin bir ailenin kızı olarak Pasadena/Kaliforniya’da dünyaya geldi. 1946 yılında, Fransa’da iken lezzetli yemek düşkünü olan Paul Cushing Child ile evlendi. 1950’lerde Amerikalılar’ın yemek kitabı olarak kullandığı en önemli kaynak, Irma Rombauer’in 1936’da yayımlanan “Joy of Cooking” (Yemek Yapmanın Keyfi) idi. Orta sınıf aileler için çok zaman almayacak pratik yemekler sunmak üzere yazılan kitap, Amerikalılar’ın çabuk ve hazır yemek anlayışına dayalı mutfak alışkanlığına uymaktaydı. Bu nedenle Julia Child ve arkadaşlarının hazırladığı, 700 sayfayı bulan ve bazı tariflerin 4 sayfa tuttuğu kitap, yayınevi editörleri tarafından basılabilir bulunmadı. Kitap ve Child’ın kaderi, taslağın genç editör Judith Jones’un eline geçmesiyle değişti. Jones ticari riski büyük olan Fransız Mutfağı Ansiklopedisi’ni basma kararı aldı. Kitap beklentilerin de üzerinde bir satış rakamına ulaştı. Julia Child, 1963 yılında başlayan televizyon programıyla birlikte, Amerikan halkının ilgisini daha da çekti. 1966 yılında Time dergisine kapak oldu. 1994’te eşi Paul’ü kaybeden Julia Child, 2001’de emekliye ayrıldı. Evini bir üniversiteye, mutfağını ise ABD Ulusal Tarih Müzesi’ne bağışladı. 2000 yılında Fransa tarafından Legion d’Honneur nişanı, 2003 yılında da ABD tarafından “Başkanlık Özgürlük Madalyası” ile ödüllendirildi.
Serveti: 50 milyon ABD doları (Çoğunu bağışladı.)
