Alkolün vücuda tesirleri, senelerdir değişik uzmanlık alanlarından değişik doktorlar tarafınca ele alındı, alınıyor. Peki alkol bağırsaklarınızda yaşayan trilyonlarca mikroba ne yapıyor? ABD Ulusal Sıhhat Enstitüleri’nde alkol kullanımı ve bağımlılığı üstüne çalışan Dr. Lorenzo Leggio, mikrobiyom biliminden alışık olduğumuz şekilde “Bilmediğimiz oldukca şey var” ifadelerini kullanıyor.
Bildiklerimizi ortaya koymak gerekirse “mutlu mikropların” iyi bir sindirim sistemi, bağışıklık fonksiyonu ve bağırsak sağlığı için lüzumlu olduğu açık. Bilim adamları içki içmenin bağırsakları iyi mi etkilediğini keşfetmeye başladıkça, aşırıya kaçmanın bazı “mutsuz sonuçlara” yol açabileceğini keşfetmekteler.
Aşırı içki tüketimi mikrobiyomunuzu iyi mi etkisinde bırakır?
University of California, San Diego’dan gastroenterolog Dr. Cynthia Hsu, alkol ve mikrobiyom ile alakalı mevcut araştırmalara atıfta bulunurken alkol kullanım bozukluğu (sorunlu içki içmeyi denetim edememe yada durduramama) olan kişilerin bağırsaklarında çoğunlukla “iyi” ve “fena” bakteriler içinde dengesizlik bulunduğunun altını çiziyor.
Dr. Hsu, buna “disbiyoz” adı verildiğini ve bu durumdan muzdarip bireylerin daha sıhhatli bir mikrobiyota haiz olanlarla kıyaslandığında çoğu zaman daha çok hastalıkla ve enfeksiyonla ilişkili hale geldiğini ifade ediyor.
Bunun yanı sıra Dr. Lorenzo Leggio ise aşırı alkol tüketen disbiyozlu bireylerin “daha sızıntılı” yada daha geçirgen bağırsak astarlarına haiz olabileceğini vurguluyor. Sıhhatli bir bağırsak zarı, bağırsağın iç kısmı (mikroplar, yiyecekler ve potansiyel olarak zararı dokunan toksinlerle dolu) ile vücudun geri kalanı içinde bir bariyer görevi görmekte.
“Bağırsak zarı bozulduğunda bakteriler ve toksinler kan dolaşımına karışıp karaciğere akabilir” diye ekleyen Dr. Hsu, burada da karaciğerde iltihaplanma ve hasara niçin olabileceklerini vurgulamakta.
Virginia Commonwealth University ve Richmond VA Tıp Merkezi’nden hepatolog Dr. Jasmohan Bajaj, ön araştırmalara bakılırsa sağlıksız bir bağırsağın alkol arayışlarına dahi sebep olabileceğini öne sürüyor.
Mesela, 2023 senesinde meydana getirilen bir çalışmada araştırmacılar, alkol kullanım bozukluğu olmayan ve yaşları 18 ile 25 içinde değişen 71 kişinin mikrobiyomlarına baktı. Daha sık bir halde aşırı alkol tükettiğini bildirenlerde daha çok alkol isteğiyle ilişkili mikrobiyomlarda değişimler görüldü. Bu emek verme bununla beraber aşırı içki içmenin daha büyük kan inflamasyon belirteçleri ile ilişkili bulunduğunu kabul eden önceki araştırmalara da eklendi.
Sadece bu çalışmaların hiçbiri alkolün insanlarda disbiyoza niçin bulunduğunu kanıtlamıyor. Bağlantı hayvan çalışmalarında tablo daha net sadece insanoğlu üstünde meydana getirilen çalışmalarda araştırmacıların rejim ve öteki sıhhat koşulları benzer biçimde faktörleri denetim etmesi daha zor.
Peki ya daha azca içenler?
ABD’deki federal yönergeler “azca içmeyi” ya da resmi kaynaklarda geçen tabirle “ılımlı alkol tüketimini” erkekler için “günde iki içki” hanımlarda ise “günde bir içkiyi” aşmamak olarak tanımlıyor. ABD Ulusal Sıhhat Enstitüleri’nde klinik biyoenformatik alanında çalışmalarını sürdüren bilim insanı Dr. Jennifer Barb, yukarıda bahsi geçen oranda alkol tüketiminin bağırsak mikrobiyomunuzu iyi mi etkilediğine dair oldukca azca araştırma bulunduğunu dile getiriliyor.
Bilim adamları, asla içmeyenlerle karşılaştırıldığında, düşük ila orta düzeyde alkol tüketen kişilerin bağırsak mikrobiyomlarının daha çeşitli bulunduğunu ve bu özelliğin çoğu zaman sıhhatli bir bağırsakla ilişkilendirildiğini buldu. Dr. Barb, bunun öteki rejim yada yaşam seçimi faktörlerine atfedilebileceğini yada alkollü içeceklerdeki bir şeyin mikrobiyom için yararlı olabileceğini sadece bunun yüksek ihtimalle etanol olmadığını söylüyor.
Mesela, Birleşik Krallık’ta günde iki yada daha azca içki tüketen 916 hanım üstünde 2020 senesinde yapmış olduğu bir araştırmada araştırmacılar, kırmızı ya da beyaz şarap içenlerin, içmeyenlere bakılırsa bağırsak mikrobiyal çeşitliliğinin daha çok bulunduğunu buldu. Bira yada likör ya da daha yüksek alkollü içeceklerde bu şekilde bir bağlantı bulunamadı. Araştırmacılar, kırmızı şaraplarda yüksek konsantrasyonda bulunan üzüm kabuklarında bulunan bileşikler olan polifenollerin ortaya çıkan neticeleri açıklayabileceğini öne sürdü.
İrlanda’daki University College Cork’ta mikrobiyom üstüne çalışan sinir bilimci John Cryan, polifenolleri bulmak için alkole gereksinim olmadığını söylüyor; polifenoller bununla beraber üzümde, öteki birçok meyve ve sebzenin yanı sıra pek oldukca bitkide, kahvede ve çayda da bulunuyor.
Genel olarak, yoğurt, kombucha ve kimchi benzer biçimde çeşitli nebat bazlı gıdalar ve fermente gıdaların tüketilmesi de mikrobiyom çeşitliliğini artırabilir.
Alkolü azaltmak ya da bırakmak sağlığınızı iyileştirebilir mi?
Araştırmacılar alkol kullanım bozukluğu sebebiyle tedavi gören kişilerin mikrobiyomlarını inceledi ve insanların içkiyi bıraktıktan sonraki iki ila üç hafta içinde bağırsaklarındaki mikropların iyileşme emareleri göstermeye başladığını buldu. Fakat Dr. Jennifer Barb alkol kullanım bozukluğu sebebiyle tedavi gören kişilerin çoğu zaman daha sıhhatli beslenmeye ve daha iyi uyumaya başladığını ve bunun da bağırsak sağlığını iyileştirebileceğini vurguluyor.
Dr. Leggio ise alkolü bırakmanın yada azaltmanın orta düzeyde içicilerin mikrobiyomlarını iyi mi etkileyeceğinin yada hatta etkileyip etkilemeyeceğinin açık olmadığını dile getiriyor. Sadece alkolün reflü, mide zarı iltihabı ve mide-bağırsak kanamasına niçin olabileceğini ve yiyecek borusu, kolon ve rektum da dahil olmak suretiyle çeşitli kanser türlerine yakalanma riskinizi artırabileceğini biliyoruz.
Dolayısıyla Dr. Leggio, daha azca içmenin sağlığınız için kıymetli bir çaba olduğuna dair hiçbir kuşku yok ifadelerini de kullanmakta.
Kaynak: The New York Times / Metin Aktaşoğlu tarafınca yerelleştirildi