Akut Bakteriyel Rinosinüzit

AKUT BAKTERİYEL RİNOSİNÜZİT
Akut rinosinüzit, paranazal sinüs mukozasının enflamasyonudur. Burun mukozası da
derhal daima etkilenir. Viral ve bakteriyel etkenler yada alerji benzer biçimde enfeksiyöz
olmayan nedenlerle gelişebilir.

Risk faktörleri
Alerjik yada alerjik olmayan rinit (vazomotor rinit)
Viral üst solunum yolu enfeksiyonu
Anatomik yapı bozukluğu (kraniyofasiyal anomali, septal deviasyon, yarık damak)
Nazal obstrüksiyon (adenoid vejetasyon, yabancı cisim, polip, tümör)
Çevresel faktörler ( sigara , hava kirliliği, kuru ve soğuk hava)
İmmün sistemin baskılanması
Diş enfeksiyonu
Gastroözefageal reflü
Travma
Kontamine suda yüzme

Tanı
Tanı öykü ve fizik muayene bulgularıyla konur. On günden daha uzun devam eden rinosinüzit
semptom ve bulgularını taşıyan hastalar radyoloji ve laboratuvar incelemesi gerekmeksizin
akut bakteriyel rinosinüzit olarak kabul edilir.

Öykü
Burun tıkanıklığı
Baş ağrısı
Yüzde ağrı yada tazyik hissi (eğilmeyle artabilir)
Koku alma bozukluğu
Öksürük (uzamış öksürük, bilhassa çocuklarda)
Ağız kokusu
Ateş
Geniz akıntısı
Halsizlik

Fizik muayene
Burun ve genizde akıntı
Yüzde palpasyonla duyarlık
Ateş
Periorbital ödem (bilhassa çocuklarda)
Genel olarak, viral üst solunum yolu enfeksiyonu geçirenlerde, semptomların 7 gün
sonrasında kötüleşmesi ya da 10 gün sonrasında iyileşmemesi (burun akıntısı, baş ağrısı, bilhassa
geceleri artan öksürük) akut bakteriyel rinosinüzit lehinedir.

Ayırıcı tanı
Viral üst solunum yolu enfeksiyonu
Alerjik rinit
Adenoid vejetasyon
Yabancı cisim
Nazal polip
Tümör

Tedavi
Amaç enfeksiyonun tedavisi ve doku ödeminin azaltılarak sinüs boşalım ve
havalanmasının sağlanmasıdır.

İlaç dışı tedavi
Hasta kesinlikle sigara içmemeli, evde sigara içilmesi ne olursa olsun engellenmelidir.
Bolca sıvı alımı ile kafi hidrasyonun sağlanması
Akut dönemde serum fizyolojik ile burun lavajı
Buğu uygulaması
Burun temizliğinin öğretilmesi
İstirahat
Lokal ısı uygulaması

İlaç tedavisi

A. Antibakteriyel tedavi

İlk seçenek:
Amoksisilin : Çocukta 40-45 mg/kilogram/gün, ağızdan 8 saat arayla, ağızdan, 10 gün (Dirençli pnömokok olasılığı; son bir ay içinde penisilin grubu antibiyotik kullanımı, akut otitis media öyküsü var ise 80-90 mg/kilogram/gün). Erişkinde 1,5-3 g/gün, 8 saat arayla, ağızdan, 10 gün.
Penisilin alerjisi var ise makrolidler (eritromisin ve klaritromisin 10 gün, azitromisin 5 gün süreyle) kullanılmalıdır.
Antibiyotik tedavisi 14 güne uzatılabilir.

İkinci seçenek:
Son iki ayda 2 yada daha oldukca akut sinüzit geçirilmişse
Son 2 ayda herhangi bir nedenle ilk seçenek ilaç kullanılmışsa
İlk seçenek ilaçla 3. günde başarıya ulaşmış olunamamışsa
ikinci seçenek ilaç kullanılmalıdır.

Amoksisilin-klavulanik asit; (Amoksisilin dozu çocukta 80-90 mg/kilogram/gün, amoksisilin/klavulanik asit oranı 7/1 olmalıdır.)
İkinci dönem sefalosporinler (sefuroksim aksetil) ağızdan.

B. Semptomatik tedavi
Lokal ya da sistemik dekonjestan:
Çocuklarda dekonjestan kullanılmamalıdır. Erişkinlerde kullanılabilir, sadece yaşlı
ve hipertansif hastalarda dikkatli olunmalıdır. Lokal dekonjestanlar 5 günden uzun
kullanılmamalıdır.
Analjezik antipiretik ( parasetamol ya da ibuprofen )
Antihistaminikler yalnızca alerjik olgularda kullanılmalıdır.

Komplikasyonlar
Orbital: Iltihap, selülit, optik nörit
İntrakraniyal: Menenjit, epidural iltihap, subdural iltihap, beyin apsesi, osteomiyelit, kavernöz sinüs trombozu

Sevk
Komplikasyon geliştiği kabul edilen
Uygun tedaviye karşın iki hafta içinde iyileşmeyen
Yılda minimum erişkinlerde dört, çocuklarda altı kez akut bakteriyel rinosinüzit geçiren
Uygun tedaviye karşın hastalığı12 haftadan uzun devam eden (kronik)
hastalar sevk edilmelidir.

Kaynaklar
1. Sinus and Allergy Partnership. Antimicrobial Treatment Guidelines for Acute Bacterial Rhinosinusitis.
Otolaryngology-Head and Neck Surgery. Suppl. 2000;123: No 1, Part 2.
2. Williams Jr. JW, Aguilar C, Makela M, Cornell J, Hollman DR, Chiquette E, Simel DL. Antibiotics for
Acute Maxillary Sinusitis. Cochrane Review. The Cochrane Library 2, Oxford:Update Software, 2001.
3. Osguthorpe JD. Adult Rhinosinusitis: Diagnosis and Management. Am Family Physician. 2001;63: 69-76.
4. Fagnan LJ. Acute Sinusitis: A Cost-effective Approach to Diagnosis and Treatment. Am Family Physician,
1998.
5. Snow V, Mottur-Pilson C, Hickner JM. Principles of Appropriate Antibiotic Use for Acute Sinusitis in Adults.
Ann Intern Med 2001;134: 495-7.
6. Hickner JM, Bartlett JG, Besser RE, Gonzales R, Hoffman JR, Sande MA. Principles of Appropriate
Antibiotic Use for Acute Rhinosinusitis in Adults: Background 2001:134: 498-505.
7. Pelton SI. Otitis, Sinusitis and Related Conditions. Armstrong D, Cohen J, eds. Infectious Diseases,
London:Mosby 1999; 2.25.1-8.
8. American Academy of Pediatrics. Clinical Practice Guideline: Management of Sinusitis. Pediatrics
2001;108:798-808.
9. National Guideline Clearinghouse. Evidence Based Clinical Practice Guideline for Children with Acute
Bacterial Sinusitis in Children 1 to 18 Years of Age. Cincinnati: Cincinnati Childrens Hospital Medical
Center; 2001 Apr 27. 17 (234)

Kaynak : Sıhhat Bakanlığı Tanı Tedavi Rehberi