ABD’nin Ay’a iniş aracı Peregrine, Dünya ile çarpışma rotasına girdi. Fakat korkulacak bir şey yok. Yoluna çıkabilecek öteki uyduları korumak için aracın erkenden imha edilmesine karar verildi. Peregrine iniş aracının arkasındaki şirket Astrobotic, Cumartesi günü yapmış olduğu açıklamada, “Son değerlendirmemiz, uzay aracının Dünya’ya doğru bir yolda bulunduğunu ve muhtemelen Dünya atmosferinde yanacağını gösteriyor” ifadelerini kullanıyor.
Merkezi ABD’nin Pittsburgh şehrinde olan şirket, iniş aracının Dünya’ya geri düşmemesi için manevra yapılabileceğine inanıyor sadece söz mevzusu aracın Dünya’nın çevresindeki öteki uzay araçlarının çevresinde uçmasının “fazla dengesiz” olduğuna vermiş durumda. Şirket şu şekilde aktarıyor:
Netice olarak Peregrine’in ömrünü uzatma, yükleri üstünde emek harcama ve uzay aracı hakkında daha çok data edinme arzumuzu, hasarlı aracımızın cislunar uzayda bir soruna niçin olabileceği riskiyle dengelememiz gerekiyordu.
Ay’ın etrafındaki alana cislunar uzay denmekte. Astrobotic, Peregrine’i 8 Ocak’ta fırlattı ve bunun, 50 yılı aşkın bir süre önceki Apollo misyonlarından bu yana Ay’a geri dönen ilk Amerikan uzay aracı olabileceği umutlarını uyandırdı. Peregrine, fırlatılan ilk ABD’li hususi iniş aracı oldu.
Sadece NASA destekli vazife, gemide bir yakıt sızıntısı tespit edilmesinin arkasından kısa süre sonrasında kendi yoluna bırakıldı. Araştırmalar sızıntının hatalı bir valf sebebiyle yaşandığını öne sürüyor.
Yoğun çabayla aracın operasyonel ömrü uzatıldı
Ekip, Peregrine’in uçuşu esnasında toplayabildiği kadar oldukça data toplamak amacıyla iniş aracının itici yakıtının kullanımını genişletmek için acil ediyordu. Bu mühendislik çalışmalarıyla Astrobotic, Peregrine’in operasyonel ömrünü altı günden fazla uzattı ki bu, orijinal tahmine bakılırsa belirgin bir gelişmeydi.
Şirket, iniş aracının birkaç hafta daha çalışmaya devam etmesini bekliyor sadece geçen Cumartesi aracın ana motorunu çalıştırdıktan sonrasında, durumun oldukça dengesiz bulunduğunu ve uzun soluklu kontrollü yanmaları olanaksız hale getirdiğini gördüler:
Uzay aracının birkaç hafta daha çalışmasının mümkün olduğuna ve Dünya’yı ıskalayacak şekilde yörüngesini yükseltme potansiyeline haiz olabileceğine inanırken, itki sisteminin anormal durumunu dikkate almalı ve görevi sonlandırmak için aracın yerleşik kapasitesini kullanmalıyız. Görevli ve güvenli bir halde…
Uçuş planının bir parçası olarak, sondanın Ay kadar yükseğe çıkması ve arkasından nihai varış noktasına “sapan” hareketiyle ulaşabilmesi için Dünya’ya yakın bir noktaya geri dönmesi bekleniyordu.
Astrobotic, Peregrine’in Ay mesafesine ulaştığını doğruladı sadece sonrasında uzay aracının Dünya atmosferinden uzaklaşmasına destek olmak yerine artık iniş aracının gezegenimizle çarpışmasına izin verilecek. Bu kontrollü hareket neticesinde vasıta Dünya atmosferine girişte yanarak parçalanacak.
Bu, Dünya yörüngesinde dönen bir geminin hizmet dışı bırakılması durumunda başvurulan standart bir uygulama ve Astrobotic, bunun bir güvenlik riski oluşturmayacağını ifade ediyor.
Birkaç gün içinde…
Astrobotic CEO’su John Thornton basın açıklamasında, firmanın uzay aracının tekrardan girişi için bir tarih yayınlamadığını sadece görevin önümüzdeki birkaç gün içinde tamamlanmasını beklediklerini dile getiriyor. Astrobotic’e bakılırsa vasıta Pazar günü Dünya’dan ortalama 234 bin mil (ortalama 376 bin 500 km) uzaktaydı. Thornton şunları söylüyor:
Vazife 18 Ocak’ta sona erdikten sonrasında bu tarz şeyleri ve daha dikkat çekici hikayeleri paylaşmayı sabırsızlıkla umuyorum. Bu vazife bizlere şimdiden oldukça şey öğretti ve Ay’a yapılacak bir sonraki misyonumuzun yumuşak iniş gerçekleştireceğine dair bana büyük itimat verdi.
İniş aracı, NASA’ya yönelik bilimsel ekipmanlar ve insana ilişkin küller ve DNA da dahil olmak suretiyle yedi ülkeden ve 16 şirketten 20 değişik yük taşıyordu. Ekip, etkinleştirilebilecek tüm yükleri açmayı başardı ve hatta aktarılana bakılırsa iptal edilen görevi esnasında bazı bilimsel veriler dahi topladı.
Bu Peregrine’in sonu olsa da NASA’nın Ay için hâlâ büyük planları var. NASA, Ticari Ay Yükü Hizmetleri (CLPS) programının parçası olarak, mürettebatsız uzay aracıyla Ay’a yük taşımaya çalışmak için birkaç hususi firmayı görevlendirdi. Houston merkezli Intuitive Machines tarafınca işletilen bir başka CLPS misyonunun Şubat ayı ortasında başlatılması planlanıyor.
Kaynak: Business Insider / Metin Aktaşoğlu tarafınca Türkçeleştirildi
