2024 astronomi takviminin başlıca gündem maddelerinden önde gelen zamanı Güneş tutulması geride kaldı ve yıldız gözlemcileri yeni bir gök vakası için hazırlık hayata geçirmeye başladı bile.
Gelecek günlerde gece gökyüzüne bakmış olduğunuzda kozmik bir ışık gösterisine şahit olabilirsiniz. Zira Lyrid meteor yağmuru 15-29 Nisan tarihleri içinde gerçekleşecek ve Ocak ayı başlarında sonlanmış olan Quadrantid arkasından birkaç aylık meteor yağmuru kuraklığını sona erdirecek.
Lyrid meteor yağmuruna ne sebep oluyor?
Her yıl Nisan ayında yaşanmış olan Lyrid meteor yağmuru NASA’ya göre M.Ö. 687 şeklinde erken bir tarihte kaydedilmiş, malum en eski meteor yağmurlarından biri.
Meteor yağmurları varlığını Güneşimizin yörüngesinden geçen kuyruklu yıldızların bıraktığı enkaza borçlu. Bu ‘meteor şovun’ başrolünde de her 415 yılda bir Güneş’in etrafındaki turunu tamamlayan uzun periyotlu Thatcher Kuyruklu Yıldızı yer ediniyor. Dünya’dan son olarak 1861 senesinde görülen kuyruklu yıldız, 2276 yılına kadar gökyüzünde görünmeyecek.
Bununla beraber gezegenimiz her yıl bu kuyruklu yıldızın ardında bıraktığı tozlu enkazın içinden geçiyor. Yüksek hızla Dünya’nın atmosferine giren bu yıkıntı parçaları yanıyor ve gece gökyüzünde ışık gösterisi gerçekleştiriyor. Ardında bıraktığı parlak izler meteorların ‘kayan yıldızlar’ olarak anılmasının başlıca sebebi ve izlemesi hakikaten oldukça keyifli.
Lyrid meteor yağmuru ne süre zirveye ulaşacak?
Lyrid meteor yağmuru 21 Nisan’ı 22 Nisan’a bağlayan gece zirve meydana getirecek. Meteor yoğunluğunun ulaşmış olduğu zirve öncesi ve sonrasında seyrek de olsa meteor gözlemlenebilir. İdeal koşullarda saat başı averaj 18 meteor gözleneceği tahmin ediliyor.
Bu yıl Lyrid meteor yağmuru gökyüzünü parlak bir Ay ile paylaşacağından ‘kayan yıldızlar’ görmek 2023’e bakılırsa daha zor olabilir. Maksimum etkinliğe ulaşmış olduğu tarihlerde Ay nedeyse dolunay evresinde olacak ve bu da saat başı görülebilecek meteor sayısını bir fazlaca düşürebilir.
Peki iyi mi izleyebiliriz?
Meteor yağmurun yayılma noktası Lyra (Çalgı) Takımyıldızı’nda yer edinen ve gökyüzünün en parlak yıldızlarından Vega ile Herkül Takımyıldızı arasındaki bölge. Bu da onun Şimal Yarımküre’den daha görünmüş olduğu anlamına geliyor. Bu aşamada ışıma noktasını belirlemek için bir yıldız gözlem uygulaması kullanabilirsiniz.
Gözlemcilere bakılırsa 21 Nisan gecesi, bilhassa 22 Nisan şafak öncesi gözlem için en uygun süre. Normal olarak bir meteor yağmurunu izlemenin en iyi yolu ışık kirliliğinden olabildiğince uzaklaşmak. İzlemek için gidebileceğiniz en karanlık yere gitmenizi ve direkt Ay’a bakmaktan kaçınmanızı tavsiye ediyoruz.
Şimdiden İyi seyirler!
2024 TÜBİTAK gök olayları yıllığı ve NASA internet adresinden derlendi.
