AB teknoloji devlerinin, bilhassa Google, Apple, Meta ve Microsoft benzer biçimde titanların tekelci bir zihniyetle rakiplerine yer vermeme çabalarına karşı sert önlemler almak için bir süredir çalışmalarını sürdürüyor. Bu çerçevede DMA şu demek oluyor ki Dijital Piyasalar Yasası’nı yürürlüğe koyan AB, Apple’ı App Store ve Safari için alternatiflere izin vermeye mecburi tutacak. Apple, iOS 17.4 ile tarayıcı ve uygulama marketi alternatiflerini desteklemeye başlamış olacak. DMA’in ele almış olduğu bir öteki mevzu da Apple’ın iPhone’lardaki mesajlaşma uygulaması iMessage idi. Bir süredir AB’den gelen haberlerle soğuk terler döken Apple iMessage mevzusunda ise derin bir nefes aldı.
AB; Apple’ın iMessage, Microsoft’un ise Bing, Edge ve online reklamcılık servislerini (örn. Microsoft Advertising) “gatekeeper” olup olmadıkları yönünde incelemeye doğal olarak tuttu. İngilizcede “bekçi” ya da “kapıcı” benzer biçimde anlamları bulunan “gatekeeper” bu çerçevede ise “suyun başını tutan kurum ya da şahıs” anlamında bir deyim olarak kullanılıyor.
AB’nin yeni Dijital Pazarlar Yasası (DMA) uyarınca, temel platform hizmetlerinin Avrupa Birliği içinde çalışabilmesi için şirketlerin bir takım katı kurala uyması gerekiyor.
Avrupa Komisyonu tarafınca meydana getirilen değerlendirme sonucunda bu hizmetlerin “gatekeeper” olarak değerlendirilecek eşiği aşmadıkları tespit edildi. Dolayısıyla Apple ve Microsoft, bu hizmetleri üçüncü taraf entegrasyonlarına ve platformlar arası beraber çalışabilirliğe açmaya zorlayacak bir düzenleme ile karşı karşıya kalmayacak. Komisyon tarafınca meydana getirilen açıklamada ise şu ifadeler kullanıldı:
İlgili paydaşların görüşleri dikkate alınarak tüm argümanların kapsamlı bir değerlendirmesinin arkasından ve Dijital Piyasalar Danışma Komitesini dinledikten sonrasında Komisyon, iMessage, Bing, Edge ve Microsoft Publishing’in ‘gatekeeper’ hizmetleri olarak nitelendirilmediğine karar verdi. Komisyon, mühim değişimler olması durumunda bu hizmetlerle ilgili olarak piyasadaki gelişimleri izlemeye devam edecektir.
Apple ve Microsoft sonucu “memnuniyetle” karşılasa da tehlikeli sonuç bir detay mevcut. Söz mevzusu tehlikeli sonuç detay şu: Avrupa Komisyonu, Apple ve Microsoft’u “gatekeeper” şirket olarak görüyor. Bu sebepten dolayı Komisyon’un gözü bu şirketlerin üstünde olmaya devam edecek.
Apple’ın baş ağrısı DMA
Şirket, DMA yardımıyla iPhone, iOS, Safari ve App Store ekosistemlerini çalıştırma biçiminde büyük değişimler yapmak mecburiyetinde bırakıldı. Tüketiciler açısından DMA haklı bir halde büyük bir kazanım olarak görülüyor. Bu kurallar, daha çok rekabet yaratmak ve “suyun başını tutan” devlerin, üçüncü tarafları büyüyen pazarların dışına itmesini engellemek için oluşturuldu.
Mesela, DMA kapsamında Apple’ın alternatif pazar yerlerinin iOS uygulamalarını dağıtmasına izin vermesi gerekiyor; bu da geliştiricilere Apple’ın App Store içerik kurallarından ve gelir paylaşımı modelinden kaçınma olanağı sağlayacak.
Sadece Apple, DMA’den esin alan yeni politikalarını açıkladıktan sonrasında Meta, Spotify ve Xbox benzer biçimde firmalar tarafınca şiddetle eleştirildi. Zira Apple, bunu geliştiriciler için potansiyel olarak daha maliyetli hale getirecek yeni politikalar oluşturdu. Epic Games CEO’su Tim Sweeney, Apple’ın hamlelerini “rezalet” olarak nitelendirdi ve firmanın fena niyetle kuralların etrafından dolanmaya çalıştığını öne sürdü.
Peki iMessage ‘çevirmeden’ iyi mi kurtuldu?
Bu karar şaşırtıcı gözükse de aslına bakarsak iMessage’ın kurtulma sebebi uygulamanın popülaritesinin büyük seviyede Şimal Avrupa ile sınırı olan olması. Uygulama AB’de ve bir düşünürseniz Türkiye’de de o denli popüler olmadığı için suyun başını meblağ özellikte görülmedi. Fakat şunu da belirtmek gerekiyor ki AB sınırları içinde mesajlaşma suyunun başı boş değil! Buralarda WhatsApp’ın borusu ötüyor.
Haliyle AB, mesajlaşma mevzusunda WhatsApp’ı “gatekeeper” olarak nitelendirmekte. Mesela bu çerçevede Google Play Store’da sunulan WhatsApp beta 2.45.5.18 güncellemesi ile WhatsApp’ın yeni düzenlemelere uymak için “platformlar arası mesajlaşma” üstüne çalmış olduğu ortaya çıktı. Mesela Signal, WeChat ya da Telegram benzer biçimde uygulamalardan birini kullanan kullanıcı, WhatsApp hesabına gerek olmadan bir WhatsApp kullanıcısına bildiri gönderebilecek.
Fakat öte taraftan averaj bir iPhone kullanıcısı dahi mesajlaşma mevzusunda iMessage’dan meydana gelen beraber çalışabilirlik sorunlarının bilincinde. En basitinden iMessage kullanıcısından gelen mesajlarda mavi baloncuk, öbürlerinden gelen mesajlarda ise yeşil baloncuk alıyorlar.
Acayip bir halde Apple bunu o denli önemsiyor ki Android kullanıcılarının iPhone kullanıcılarına mavi baloncuklu iMessage mesajları göndermesine olanak tanıyan Beeper Mini adlı bir Android uygulaması ortaya çıkınca Apple onu yasaklamayı ve engellemeyi başardı.
Bununla beraber bir süredir Google’ın başını çekmiş olduğu Android şirketleri Apple’ın da mesajlaşma endüstrisi standardı haline gelen Varlıklı İletişim Hizmetlerine (RCS) geçmesi için uzun süredir kampanya yürütüyor. Cupertino merkezli teknoloji devi, iMessage’da RCS’yi destekleyeceğini deklare etti sadece bu ne vakit gerçekleşecek kestirmek zor…
Matt Binder, Mashable’da editör / Metin Aktaşoğlu tarafınca yerelleştirildi
