Astronomlar Neptün‘ün çevresinde 2 ve Uranüs‘ün çevresinde 1 tane olmak suretiyle toplamda 3 yeni “küçük” uydu keşfetti. Böylece Neptün’ün uydu sayısı 16 olurken, Uranüs için bu sayı 28’e terfi etti.
Dev buz gezegeni Uranüs’ün çevresinde dolaşan uydu, ilk olarak 20 yıldan fazla süre ilkin tespit edilmişti. 8 kilometre çapındaki bu küçük uydunun gezegen etrafındaki bir dönüşünü tamamlaması 680 gün sürüyor. Karşılaştırmak gerekirse, Güneş Sistemi’nde malum en minik uydulardan olan, Mars‘ın uydusu Demios, yalnız 13 km çapında.
Mavi-yeşil renkteki gezegenin bu yeni uydusu, her ne kadar kısa sürede bir Shakespeare karakterinden adını alacak olsa da, şimdilik S/2023 U1 olarak adlandırılıyor.
Geçelim Neptün’e; bulunan iki yeni uydudan daha parlak olanı şu an S/2002 N5 olarak adlandırılıyor. 23 km çapındaki bu yeni keşfedilen uydunun gezegen çevresinde 9 yılda tamamladığı bir yörüngesi var. Sönük olan uydu ise S/2021 N1 isminde ve 14 km çapında. Bu uydu ise Neptün etrafındaki yörüngesini 27 yılda tamamlıyor. Her iki Neptün uydusu da Yunan mitolojisindeki deniz tanrıları ve perilerden alınan isimlerle adlandırılacak.
Keşifler ne vakit gerçekleşti?
Bulunan bu üç yeni uydu, 23 Şubat günü Internasyonal Astronomi Birliği’nin Minik Gezegen Merkezi’nde duyuruldu. Meydana getirilen açıklamada şekiflerin Carneige Science’tan Scott Sheppard, NASA Jet İtki Laboratuvarı’ndan Marina Brozovic ve Bob Jacobson, Hawaii Üniversitesi’nden David Tholen, Şimal Arizona Üniversitesi’nden Chad Trujillo ve Kindai Üniversitesi’nden Patryk Sofia Lykawa tarafınca Hawaii ve Şili’deki gözlemevlerince keşfin gerçekleştirildiği açıklandı.
Açıklamada ek olarak iki buz devinin çevresinde keşfedilen uyduların, şimdiye kadar yeryüzündeki gözlemevlerince keşfedilen en sönük uydular olduğu, bunun için de hususi görüntü işleme tekniklerinin kullanıldığı yer aldı.
Uranüs’ün yeni uydusu ilk olarak geçtiğimiz yıl kasım ayında Şili’de bulunan Magellan teleskopları kullanılarak tespit edildi. Bir ay sonrasında ise JPL bilim adamlarının hesapladığı yörüngelerin gözlenmesiyle de doğrulandı.
Neptün’ün iki yeni uydusu ise ilk olarak Eylül 2021’de görüldü. Daha parlak olan S/2002 N5’in yörüngesi doğrulandıktan sonrasında 2003 senesinde Neptün’ün yakınında görülen sadece gezegenin yörüngesinde olduğu doğrulanana kadar kaybolan bir başka nesne de tespit edilmişti.
Bu daha sönük olan uyduyu keşfetmek içinse ultra uygun koşullar altında hususi gözlem yapılması gerekti. Şili’de bulunan “Fazlaca Büyük Teleskop” ve Hawaii’deki Gemini Gözlemevi kullanılarak daha sönük olan uydu da doğrulanmış oldu.
Her üç uydunun da dev gezegenlerin çevresinde yumurta benzeri bir yörüngesi olduğu belirtiliyor. Bunun da uyduların gezegenlerinin çevresinde oluşmadıkları, aksine çekim gücüyle sonradan yörüngeye girdikleri anlaşılıyor.
Space.com’un haberini Özgür Yıldız Türkçeleştirdi.
