Sektörün 2023 yılı yurt dışı performansı ve 2024 yılı vizyonu ile hedefleri, Türkiye Müteahhitler Birliği’nin (TMB) ev sahipliğinde ve Tecim Bakanı Prof. Dr. Ömer Bolat’ın katılımıyla, TMB Başkanı M. Erdal Eren ile Türk Müşavir, Mühendisler ve Mimarlar Birliği (TürkMMMB) Başkanı İrfan Aker’in yer almış olduğu “Yurt Dışı Müteahhitlik ve Teknik Müşavirlik Hizmetleri Değerlendirme Toplantısı”nda ele alındı.
Türkiye Müteahhitler Birliği Başkanı M. Erdal Eren, Türk müteahhitleri yurt içinde “ekonominin lokomotifi”, yurt haricinde ise “dünyayı inşa edenler” olarak tanımlayarak, “Sektörümüz için senelik 10 milyar dolarlık yeni iş potansiyeli taşıyan Suudi Arabistan’ı en mühim hedef olarak belirledik. Yıl içinde Tecim Bakanlığımız öncülüğünde Suudi Arabistan’a gerçekleştirdiğimiz müteahhitlik heyeti ziyaretinin peşinden; Suudlu işveren kuruluşlardan üst düzey yetkililer ile üyelerimizi bir araya getiren toplantılar düzenledik.” dedi. Önümüzdeki dönemde Irak’ın kalkınmasına ve bölgenin istikrarına büyük katkı sağlayacak Kalkınma Yolu projesine dikkat çeken Başkan Eren; “Müşavirlerimiz ve müteahhitlerimizin mühim roller üstlenmeleri gayreti içerisindeyiz. Proje tamamlandığında, ihracatçılarımız da ülkemizden Basra Körfezi’ne kadar çağıl kara ve demir yolu ağı ile ulaşım imkanı elde edecekler.” ifadelerini kullandı.
Türkiye’nin en rekabetçi hizmet alanlarından olan yurt dışı müteahhitlik hizmetleri kapsamında Türk müteahhitler, küresel ekonomik ve jeopolitik zorluklar ile senenin derhal başlangıcında devletimizde yaşanmış olan zelzele felaketine karşın 2023 senesinde 27,4 milyar dolarlık proje üstlendi.
Görüşmede konuşan Bakan Prof. Dr. Bolat, müteahhitlik ve müşavirlik firmalarının yurt haricinde tamamladığı her projenin, bir tek bir yapı olmanın ötesinde, ülkemizi temsil eden birer yapıt durumunda bulunduğunu altını çizdi. Türk yurt dışı inşaat sektörünün bununla beraber ülkemizin temsilinde de tehlikeli sonuç bir görevi ifa ettiğini kaydeden Bolat, “Sektörün daima bu bilinçle hareket ettiğini de memnuniyetle görüyoruz.” dedi.
Toplamda yarım trilyon dolarlık proje üstlenildi
Yurt dışı müteahhitlik sektörünün 2023 yılını, 27,4 milyar dolar benzer biçimde ciddi bir toplam proje kıymeti büyüklüğü ile kapattığını dile getiren Bakan Bolat, “2023 yılı başlangıcında hedefimiz 20 milyar dolardı. Bu hedefi üçte bir oranında bir artışla kapatmayı beraber başardık. Böylelikle 2023 yıl sonu itibarıyla toplam proje sayısı 12.071’e ulaşırken, tam 135 ülkede bu projeler kazanılmış ve tamamlanmaktadır. 1972’den bu yana üstlenilen toplam kıymet 501 milyar 900 milyon dolara, kısaca yarım trilyon dolara terfi etmiştir.” ifadelerini kullandı.
Rusya liderliğini sürdürüyor
Üstlenilen toplam proje bedelinin 452 milyar dolarının son 21 yılda elde edildiğini kaydeden Bakan Bolat, “Proje büyüklüğü bakımından bağımsız devletler ülkeleri yüzde 38 ile gene birinci sırada geliyor. İkinci sırada ise oranı yüzde 27,1’e çıkan Avrupa Bölgesi bulunuyor. Ortadoğu ise ortalama yüzde 20 ile bu yıl üçüncü sırada yer ediniyor. Afrika kıtası ise yüzde 11,6’lık bir hisse ile yerini sağlamlaştırmış bulunuyor. İlk 10 ülkeye baktığımızda, Rusya birinci sıradaki yerini her şeye karşın korumaktadır. Bu yıl Rusya’da 4,6 milyar dolarlık bir proje ebatlarına ulaştık. İkinci sırada ise, firmalarımızın demiryolu, metro ve karayolu projeleri üstlendiği Romanya, 3,6 milyar dolarlık bir büyüklükle bulunmakta. Türkmenistan ve Suudi Arabistan üçüncü ve dördüncü sırada.” dedi.
Teknik müşavirlikte 233 milyon dolar aşıldı
Bakan Bolat, son yıllarda, Türk yurt dışı teknik müşavirlik sektörünün de, müteahhitlik benzer biçimde marka haline geldiğini ve dünyadaki konumunu yükselttiğine tanık olduğumuzu söyleyerek, “Sektör son iki yılda, fazlaca mühim bir ivme kazanmış durumda. 2023 senesinde 233,4 milyon dolar benzer biçimde, sektörün küresel ebatlarına nispetle ciddi bir sayı yakalandı. 2024 yıl başı itibariyle, geçmişten günümüze toplam teknik müşavirlik proje kıymeti ise 137 değişik ülkede ortalama 3,22 milyar dolara; proje adedi 2.828’e ulaşmıştır” ifadelerini kullandı.
Suudi Arabistan’da fazlaca daha büyük sayılara ulaşılacak
Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) Başkanı M. Erdal Eren ise 6 Şubat 2023’te yaşanmış olan depremler sonrası yaraları sarmak ve zelzele bölgesini tekrardan inşa etmek için tek vücut halinde, yoğun bir çalışmanın içine girdiklerini beyan etti. Tüm muhteşem koşullar altında, yurt dışına yönelik faaliyetlerine de hız kesmeden devam ettiklerini özetleyen Başkan Eren, “Yurt içinde “ekonominin lokomotifi”, yurt haricinde ise “dünyayı inşa eden” müteahhitler olarak, üzerimize düşen görevi layıkıyla yerine getirmeye çaba ettik. En büyük pazarımız olan Rusya ile ilişkilerimizi muhafaza edip geliştirirken, Ukrayna’nın tekrardan inşasında yer almak için çalışmalarımızı sürdürdük. Savaşın niçin olduğu kaybı, değişik pazarlara açılarak telafi etmeyi hedefledik. Bu doğrultuda dikkatimizi bilhassa Körfez ülkelerine çevirdik. İlk aşamada sektörümüz için senelik 10 milyar dolarlık yeni iş potansiyeli taşıyan Suudi Arabistan’ı en mühim hedef olarak belirledik. Yıl içinde Tecim Bakanlığımız öncülüğünde Suudi Arabistan’a gerçekleştirdiğimiz müteahhitlik heyeti ziyaretinin peşinden; Suudlu işveren kuruluşlardan üst düzey yetkililer ile üyelerimizi bir araya getiren toplantılar düzenledik. Bu girişimlerimizin, üstlendiğimiz yeni projeler halinde somut yansımaları bulunduğunu da memnuniyetle belirtmek isterim. Sadece, bunun daha bir başlangıç bulunduğunu, önümüzdeki dönemde Bakanlığımız öncülüğünde gerçekleştireceğimiz çalışmaların neticelerinin, yakın gelecekte fazlaca daha büyük rakamlarla ifade edileceğini şimdiden söyleyebilirim” dedi.
Kalkınma Yolu projesinde Türkiye’nin önemi büyük olacak
Türk müteahhitlerin geleneksel pazarı ve yakın komşumuz olan Irak’a da hususi ehemmiyet atfettiklerini hatırlatan TMB Başkanı Eren, şöyleki devam etti: “Bu çerçevede, Sayın Bakanımızın başkanlığında Bağdat’a geniş katılımlı bir müteahhitlik heyeti programı düzenledik. Ziyaretimiz esnasında üst düzey temaslarda bulunarak Irak’ta gerçekleştirilecek alt ve üst yapı projelerinde iş birliği hususunda mutabakat sağladık. Önümüzdeki dönemde Irak’ın kalkınmasında ve bölgenin istikrarında fazlaca büyük rol oynayacağına inandığım Kalkınma Yolu projesinde müşavirlerimiz ve müteahhitlerimizin mühim roller üstlenmeleri gayreti içerisindeyiz. Proje tamamlandığında, ihracatçılarımız da ülkemizden Basra Körfezi’ne kadar çağıl kara ve demir yolu ağı ile ulaşım imkanı elde edecekler. Türk müteahhitler olarak önümüzdeki dönemde yurt haricinde her yıl üstleneceğimiz yeni proje tutarı hedefimizi; kısa vadede 30 milyar dolar, orta vadede ise 50 milyar dolar olarak korumaktayız.”
“Yurt haricinde daha çok istihdam yaratacağımıza inanıyorum”
Koşulların değişken ve rekabetin çetin olduğu günümüzde, yurt dışı müteahhitlik hizmetlerinde başarı elde etmenin sadece uyumlu bir ekip emek harcaması ile mümkün bulunduğunu vurgulayan Başkan Eren, “Hepimiz, devletimizin desteği ve ekip oyuncularımızın gücü ile yolumuzda ilerlemeye ve başarılar kazanmaya devam ediyoruz. Dolayısıyla elde ettiğimiz başarılar hepimizindir. Bu kapsamda, başta Sayın Cumhurbaşkanımız olmak suretiyle, Sayın Tecim Bakanımıza ve kendisinin şahsında Bakanlık mensuplarımıza, öncü kuvvetimiz olan Büyükelçilerimiz ile Tecim Müşavirlerimize, bu mücadeleyi güç birliği içinde sürdürdüğümüz teknik müşavirlik ve mühendislik firmalarımız ile tüm meslektaşlarımıza, sektörümüze emek veren tüm çalışanlarımıza şükranlarımızı sunuyorum. Türkiye’nin ikinci yüzyılında, önümüze çıkacak tüm güçlük ve engellerin üstesinden kararlılıkla gelmiş olarak başka ülkelerin bütçelerinden Türk insanına daha çok istihdam ve Türk sanayisine daha çok ihracat imkanı yaratacağımıza inanıyorum” diye konuştu.
Müşavirler 150 milyon dolarlık projelere imza atıyor
Türk mühendislik, müşavirlik ve mimarlık firmalarının 2023 senesinde 3 yeni ülkede daha (Sierra Leona, Lüksemburg, Grenada) daha teknik müşavirlik hizmetlerine başladığını belirten Türk Müşavir Mühendisler ve Mimarlar Birliği (TürkMMMB) Başkanı H. İrfan Aker de, “2023 yılı içinde 166 yeni proje üstlendiğimizi ve üstlenilen proje bedellerinin bundan önceki yıl ile aynı mertebede bulunduğunu belirtmek isterim. Bu hizmetlerin kapsamında altyapı projeleri yüzde 55 ve üstyapı projeleri ise yüzde 45 paya haizdir. Son yıllarda, teknik müşavirlik firmalarının yurt haricinde sözleşme bedeli 100-150 milyon dolar olan ihalelerde başarıya ulaşmış olduklarını bilhassa belirtmek isterim. Teknik müşavirlik açısından firmalarımızın yurtdışında daha çok proje gerçekleştirmesi, hem sektörümüzün küresel enerjisini arttıracak hem de firmalarımızın marka değerlerini güçlendirmesine niçin olacaktır. Müteahhitlik, lojistik ve inşaat malzemeleri ihracatı benzer biçimde alanlara da pozitif tesir yaratılmasına olanak elde edecektir” ifadelerini kullandı.
