PARA ANKARA/ HÜLYA GENÇ SERTKAYA Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanlığı (TEYDEB) tarafınca yürütülen 1601 Yenilik ve Girişimcilik Alanlarında Kapasite Artırılmasına Yönelik Destek Programı çerçevesinde “Teknoloji Transferi Profesyoneli İstihdamı Desteği” çağrısını açtı. Devamlı olarak başvuruya açık olacak davet ile nitelikli teknoloji transferi profesyonellerinin, teknoloji aktarma ofislerinde (TTO) istihdamı teşvik edilecek. Üniversitelerin ve 6550 sayılı Kanun kapsamında yeterlilik almış araştırma altyapılarının müracaat yapabileceği bu davet ile teknoloji transferi profesyonellerinin (TTP) 24 ay süre ile kesintisiz ve tam zamanlı TTO’da istihdamı sağlanacak. Müracaat aşamasında 24 aylık proje süresi için sunulabilecek proje bütçesi üst sınırı 1 milyon TL olacak. Bu davet kapsamında bağışlama şeklinde destek verilecek. Projede istihdam edilecek TTP’nin personel giderleri ile birlikte, TTP’nin yetkinliklerinin geliştirilmesi için alınacak eğitim, mentorluk şeklinde hizmetler de destek kapsamında olacak. Destekleme aşamasında personel maliyetlerindeki artışlar destek kapsamında değerlendirilecek. TTP için proje bütçesine dahil edilen personelin maliyeti, ilgili dönemde geçerli olan brüt asgari ücretin dört katından azca olamayacak ve altı katını aşamayacak. Proje kapsamında istihdam edilen personelin mevcut yetkinliklerini geliştirmesi ve yeni yetkinlikler kazanması için eğitim hizmeti alınabilecek. Eğitim hizmeti giderlerinin toplamı 50 bin TL’yi aşamayacak. Davet için TÜBİTAK’a yapılacak başvurular çevrimiçi olarak PRODİS üstünden gönderilecek. PRODİS uygulamasına https://eteydeb.tubitak.gov.tr adresinden erişilebilecek.
FARKLI DESTEK PROGRAMLARI UYGULANIYOR
TÜBİTAK, 2012’den itibaren üniversitelerde yürütülen araştırma çıktılarının ekonomik kıymeti dönüşmesi, üniversite-sanayi işbirliğinin sağlanması, üniversitelerin ulusal ve internasyonal destek mekanizmalarından faydalanması, üniversitelerde üretilen bilgiye dayalı bilimsel nitelikli girişimciliğin geliştirilmesi ve üniversitelerde fikri sınai hakların ticarileştirilmesi hedeflerine yönelik olarak etkinlik gösteren TTO’lara yönelik değişik destek programları yürütüyor. 1601-2003-1 çağrısı ile TTO’ların asgari düzeyde pazar fırsatı farkındalığı, fikri hak stratejisi, iş geliştirme, araştırma sonuçlarının ekonomik faydaya dönüştürülmesi kapsamdaki faaliyetlerini yürütebilecek yeni TTP’leri istihdam etmeleri yada bünyelerinde çalışmakta olan TTP’lerin sürekliliği sağlamaları teşvik ediliyor.
“YAPAY ZEKÂ EKOSİSTEMİ” HAREKETE GEÇİRİLECEK
TÜBİTAK, gelecek günlerde Suni Zekâ Ekosistem 2023 çağrısını açacak. Suni zekâ teknolojilerinin satın alan kuruluşların gereksinimleri doğrultusunda ürün ya da çözümlere dönüştürülmesine katkı sağlamayı ve Türkiye suni zekâ ekosistemini harekete geçirmeyi amaçlayan “Suni Zekâ Ekosistem” çağrısının ilki 2022’de açılmıştı. Bu çağrıya 22 ortaklık proje başvurusu yapmıştı. Bu konsorsiyumların 10’unun projesi toplam 17 milyon 957 bin 609 TL bütçe ile desteklenmişti. 1 Ekim 2022 itibarıyla tüm konsorsiyumlar proje faaliyetlerine başlamıştı.
TÜBİTAK’tan meydana getirilen açıklamaya nazaran Suni Zekâ Ekosistem çağrısının ikincisinde başvurular, TEYDEB Proje Değerlendirme İzleme Sistemi (PRODİS) üstünden 1 Mayıs- 31 Temmuz 2023 (saat 23:59) tarihleri içinde alınacak. 2023 yılı çağrısında Program kapsamında dört öncelikli alan desteklenecek. Bunlar; “Akıllı Üretim Sistemleri, Akıllı Ziraat, Besin ve Hayvancılık, Finans Teknolojileri (E-Tecim dâhil), İklim Değişikliğinin Tesirleri” olarak belirlendi. Bu destek modelinde, suni zekâ çözümlerine gerekseme duyan satın alan kuruluşların, teknoloji sağlayıcı olarak minimum bir KOBİ statüsündeki şirket, bu mevzuda tecrübeli minimum bir üniversite araştırma laboratuvarı/merkezi ya da kamu araştırma merkezi/enstitüsü ve TÜBİTAK Suni Zekâ Enstitüsü ile ortaklık oluşturmaları umut ediliyor. Suni Zekâ Enstitüsü, geliştirilen çözümlerin temel entegrasyonuna destek olacak ve oluşacak informasyon birikiminin ekosisteme süratli bir halde aktarılmasından görevli olacak. Proje başvurusu meydana getirecek konsorsiyumlar müracaat öncesi bir iş birliği protokolünü imzalayacaklar ve müracaat esnasında TÜBİTAK’a sunacaklar. Davet kapsamında proje bütçesi üst sınırı genel gider, Proje Teşvik İkramiyesi ve Kurum Hissesi hariç en fazla 5 milyon TL olacak. Proje süresi toplamda en fazla 24 ay olarak uygulanacak. Destek süresi tamamlanan projelerin ticarileşme aşamaları da proje sözleşmesinde açıklanacak süreç çerçevesinde izlenecek.
ERA-NED ICRAD 2023 YILI ÇAĞRISI AÇILDI
Söz çağrılardan ve destek programlarından açılmışken, ERA-NET ICRAD 2023 yılı çağrısının da açıldığını hatırlatalım. Ufuk2020 Programı kapsamında desteklenen Era-Net Coufund projesi olan ICRAD (International Coordination of Research on Infectious Animal Diseases) ile bilhassa internasyonal tecim açısından ve insan sağlığına da tehdit oluşturan enfeksiyöz hayvan hastalıkları ile mücadelede internasyonal işbirlikleri amaçlanıyor. Bu çağrıya Türkiye’den TÜBİTAK ve Ziraat ve Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü (TAGEM) olmak suretiyle iki kurum üstünden başvurulabiliyor. Çağrıya ilişkin TÜBİTAK’tan meydana getirilen açıklamaya nazaran 2023’te oluşturulan “Helmint Enfeksiyonları ve Değişen İklim: Hayvan Hastalıkları ile Savaşım” çağrısı kapsamında desteklenmesi hedeflenen üç mevzu başlığı bulunuyor. Bunlar; “Anthelmintik direnç ve önlenmesi için müdahale araçları geliştirilmesi, iklim değişikliğinin hayvan sağlığı üstündeki etkilerinin daha iyi anlaşılması ve tespit ve korunma platformlarının geliştirilmesi.” Söz mevzusu davet kapsamında Türkiye’den sunulacak proje önerileri, TÜBİTAK 1071 Internasyonal Araştırma Fonlarından Yararlanma Kapasitesinin ve Internasyonal Ar-Ge İşbirliklerine Katılımın Artırılmasına Yönelik Destek Programı kapsamında desteklenecek. Türkiye’den ortakların yer alacağı projeler için hem davet sekreteryasına hem de TÜBİTAK’a müracaat yapılacak. Ortak davet sekreteryasına sunulması içi son tarih 1. aşama önerilerde 1 Haziran 2023, 2. aşama önerilerde 4 Aralık 2023 olacak.
Edinilen bilgiye nazaran bu davet kapsamında TÜBİTAK 600 bin euro bütçe ayırırken, davet çerçevesinde kendi enstitülerini fonlayacak TAGEM, ise 200 bin euro kaynak koyacak. TÜBİTAK’ın davet dokümanına nazaran, proje süresi en fazla 36 ay olacak. Bir proje kapsamında TÜBİTAK’ın talep edilen katkı Kurum Hissesi ve Proje Teşvik İkramiyesi (PTİ) hariç; proje başına 2.5 milyon TL’yi, yürütücü kurum başına yükseköğretim kurumları, eğitim ve araştırma hastaneleri ve kamu kurum kuruluşları için 1.5 milyon TL’yi, hususi kuruluşlar için 2.5 milyon TL’yi aşamayacak.
“TTO’NUN HAZIRLIK DÖNEMİ İÇİN KURGULANMIŞ”
Faruk İNALTEKİN / Bilkent Cyberpark Genel Müdürü
Bu destek tam anlamıyla teknoloji aktarma profesyonellerinin (TTP) istihdamın yaygınlaştırılması ve destek alan kurumlardaki teknoloji transferi farkındalığın artırılmasını amaçlıyor. Hem davet metnine nazaran hem de bütçe limitlerine nazaran sadece bir personel istihdam söz mevzusu olabiliyor. Onunla beraber de bir miktar eğitim ve genel gider kalemleri de destek kapsamında. Her ne kadar 1513 Programı’nı tamamlayan TTO’lar destek alabilecek olsa da, bu bir personel limitini değerlendirdiğimiz süre ‘TTO’nun hazırlık periyodu’ için kurgulanmış bir destek olarak düşünülebilir.
“BU ÇAĞRI GENÇ POTANSİYELLERİ YÜREKLENDİRECEK”
Sinan PEKŞEN / Hacettepe Teknokent A.Ş. Genel Müdürü
TÜBİTAK’ın 1601 Yenilik ve Girişimcilik Alanlarında Kapasite Artırılmasına Yönelik Destek Programı kapsamında açmış olduğu çağrısı, asla kuşku yok ki nitelikli profesyonellerin TTO’larda istihdamını teşvik edecek ve bu alanda kariyer yapmak isteyen genç potansiyelleri yüreklendirecek. Çağrının, TTO’ların bu alandaki ihtimaller içinde eksikliklerini kapamak için bir fırsat olduğu düşünülebilir. Sadece kapsamın 24 ay ile sınırı olan olduğu ve bütçenin 1 milyon TL üst sınıra haiz olması şeklinde nedenlerle uygulamada bazı zorluklarla karşılaşılabileceğini değerlendiriyorum. Projede istihdam edilecek nitelikli personelin ücret ve ücretten doğan giderleri ile birlikte kişisel yetkinliklerinin geliştirilmesi için alınacak eğitim, mentorluk şeklinde hizmetlerin de destek kapsamında oluşunu ise pozitif buluyorum. Son yıllarda devletimizde hızını artırarak devam eden yeni teknolojilerin üretilmesi, inovasyon ve nitelikli ürün ve hizmetlerin internasyonal ve ulusal pazarlarda ticarileştirilmesi amacıyla verilen bu ve benzeri kurumsal destek ve teşviklerin yapıcı ve pozitif tesirini yaşayarak görüyor ve Hacettepe Teknokent olarak tüm samimiyetimizle ve gücümüzle destekliyoruz.
“DESTEKLERİN TECRÜBESİZ PERSONELİ DE KAPSAMASI FAYDALI OLUR”
Prof. Dr. Serdal TERZİ / Göller Bölgesi Teknokent Genel Müdürü
TÜBİTAK’ın TTO’lara yönelik 1601 teknoloji transferi profesyoneli çağrısı, Türkiye’nin teknolojik dönüşümüne katkı sağlamak adına mühim bir adım. TTO’larda teknoloji transferi profesyonellerinin sayısının yetersiz olduğu ve bu alanda daha çok eğitim ve destek ihtiyacı olduğu açık. Bundan dolayı teknoloji transferi faaliyetlerinde kullanılan hukuki, mali ve pazarlama becerilerine haiz profesyonellere gerekseme duyuluyor. Çağrıyla verilen 1 milyon TL destek miktarının da kafi olmadığı göz önünde bulundurulmalı. Bu miktarın, proje süresi süresince tam zamanlı olarak çalışacak bir teknoloji aktarma profesyoneli için düşük bir sayı olduğu söylenebilir. Teknoloji transferi faaliyetleri için ihtiyaç duyulan öteki gider kalemler de dikkate alındığında, proje bütçesinin daha yüksek olması gerektiği açık. TTO’ların nitelikli teknoloji aktarma uzmanları istihdam edebilmeleri için daha çok destek sağlanması gerekir. Öte taraftan, TTO’ların teknoloji transferi süreçlerindeki zorluklarının çeşitliliği ve karmaşıklığı göz önüne alındığında, destek miktarının yanı sıra süre de mühim bir unsur. Bundan dolayı çağrıda belirtilen 24 aylık destek süresinin kafi olup olmadığı da tartışılabilir. Ek olarak davet da belirtilen nitelikli personelin yanı sıra tecrübesiz personellere de gerekseme duyuluyor. TTO’ların kapasitelerini genişletmeleri ve daha çok proje yürütmeleri için tecrübesiz personellerin eğitilmesi ve yetiştirilmesi mühim. Bu süreçte nitelikli personellerin tecrübelerini tecrübesiz personellerle paylaşmaları, onları yönlendirmeleri ve mentorluk yapmaları büyük ehemmiyet taşır. Ek olarak genç ve dinamik bir çalışan ekibi, TTO’ların inovasyon ve teknoloji transferi süreçlerinde daha esnek ve süratli bir halde hareket etmelerini sağlayabilir. Bu kapsamda desteklerin tecrübesiz mensupları de kapsaması yararlı olacaktır.
