Mars’ta yaşamayı simüle eden “bulgu yaşamı” için belirlenen sürenin tam yarısında, izolasyonda yaşayan iki adam ve iki hanım, mühim bir ekipmanı yitirdi.
Ekibin sıhhat görevlisi olan Dr. Nathan Jones vakası şöyleki konu alıyor: “Robotlarımızdan birini yanlışlıkla öldürmüş olabilirim. Travmatik bir ölümdü.”
Ekibin bilim görevlisi olan Anca Selariu ise esprili bir halde “Anka Kuşu Operasyonu”yla ölen yüzey kaşifini “küllerinden” geri getirebileceklerini söylüyor. Uçuş mühendisi olan Ross Brockwell ise Jones’a robotu onarım edebileceklerini söylüyor: “Bir sürü yapışkan bandımız var.”
Bu diyalog, NASA’nın Mürettebat Sağlığı ve Performansı Bulgu Analog çalışmasında (CHAPEA) kaydedildi. Dört “basit” insan, Kızıl Gezegen’de yaşam şartlarını Dünya’da simüle eden, 3D yazıcıyla üretilmiş Mars habitatında yaşamak için gönüllü oldu. Gönüllüler şimdi Dünya’ya 225 milyon kilometre uzaklıktaki Kızıl Gezegen’e gidip, oradan bildiri göndermek yerine, Houston’daki NASA Johnshon Uzay Merkezi’nde yer edinen 160 metrekarelik “evlerinden” bunu yapıyorlar. Yaşam alanının dışı ise Mars Dune Alpha isminde olan, Mars’ın yüzeyi şeklinde görünmesi için tasarlanmış kubbeli bir yapıdan oluşuyor. Bu alanı Mars yürüyüşlerini canlandırmak için kullanan ekip, buraya “sandbox” adını vermiş.
Dünyanın dört bir yanında yılbaşı kutlamalarına hazırlanılırken, Jones, Selariu, Brockwell ve Kumandan Kelly Haston da, 25 Haziran 2023’te süregelen 378 günlük izolasyonlarının yarısına gelmiş olmayı kutluyor. İnsan odaklı araştırmalar için meydana gelen Mars benzeri yalıtım çalışmalarına katılan üç gruptan ilki onlar.
https://twitter.com/NASA/status/1737236923129741691″/>
Mars ve Dünya arasındaki yazışma gecikmesi
Mars’taki gerçek engelleri uyarlama mevzusunda detaylar büyük ehemmiyet taşıyor. Astronotların Dünya ile olan iletişimlerindeki gecikmeyi simüle etmek için ekip üyeleri, arkadaşları yada aileleriyle yalnız e-mail yöntemiyle yazışma kurabiliyorlar. Bir yöne bildiri göndermek minimum 20 dakika sürüyor. Doğal bu süre dosya boyutuna bakılırsa daha uzun da olabiliyor.
Röportajlar bile bu benzersiz yazışma sınırlarına bakılırsa özelleştirilmek durumunda. Ekiple ilgili yeni haberler, Amerikan uzay ajansının yazdığı soruların cevaplarıyla sınırı olan. Cevaplar ise ses dosyası olarak kaydedilir. Bunlardan bazıları NASA’nın podcast’lerinde yer alabiliyor.
“Bir sürü yapışkan bandımız var.”
2024’ü karşılamak için yaşam alanında şampanya patlatamasalar da, yeni yılı kutlamak için hususi yiyecekleri bulunuyor. Mars Dune Alpha’daki ilk gecelerinde sıcak çikolata içen ekip, doğum günleri için de pasta yapmış olup süslemeyi seviyor.
Haston ek olarak ekinlerinden bazılarının yeni yılla beraber toplanmaya hazır olacağını söylüyor: “Bahçedeki domateslerle şerefe diyeceğiz”
Elisha Sauers’ın makalesini Özgür Yıldız Türkçeleştirdi.