Son yıllarda glütensiz beslenme moda haline geldi ve hatta besin sektörü de pazarlama taktiği olarak kullanır oldu. Bireylerin glütenden kaçınmalarındaki ana nedenlerden biri çölyak hastalığı, ikincisi glüten hassasiyeti ve üçüncüsü de dermatit herpetiformis (bir deri hastalığı) benzer biçimde geçerli sıhhat sebepleridir.
Bu tür hastalıklarda glüten ince bağırsakta inflamasyona (iltihaplanma) sebebiyet verir. Bazı kanıtlar glütensiz bir diyetin bazı irritabl bağırsak sendromu, glüten ataksisi (bir nörolojik bozukluk), Tip 1 diyabet ve HIV ile ilişkili enteropatisi olanlarda da destek olabileceğini düşündürmektedir. Bunların ötesinde glütensiz bir diyetin herhangi bir sıhhat faydası sunduğunun kanıtları azdır.
Glütensiz beslenme yanında yenen daha çok kırmızı et, tam yağlı süt ürünleri, nişastalı sebzeler, şeker ve yağ yüksek kolesterole, doymuş yağ, sodyum ve istenmeyen kalori alımlarına neden olur. Herhangi bir rahatsızlığınız yoksa topyekün glütensiz bir rejime girmeden de buradaki birbirinden çeşitli gıda kıymeti zengini glütensiz tahıllara beslenmenizde yer verebilirsiniz.
Beslenmede mühim olan renklilik ve çeşitlilik.
1- Hangi tahılların glüten içerip, hangilerinin içermediği hakkında informasyon sahibi olun.
Glüten içerenler: buğday, çavdar, arpa, malt, bulgur, kuskus, durum buğdayı, irmik, matzah, tritikale, spelt ve kamut. Mesela; Tritikale buğday ve çavdardan yapılmış bir çapraz hibrittir (melez). Bu tür tahıllar kimi zaman (glütensiz diye belirtilmediği durumlarda) yulaf vb. glütensiz herhangi bir tahılla çapraz kontaminasyona (bulaşma) maruz kalmış olabilir. Bu şekilde bir durum glüten içermeyen bir ürünü glüten ihtiva eder hale getirir.
Glütensiz tahıllar: darı, yulaf, kinoa (teknik olarak bir tohum), amaranth, pirinç, yabani pirinç, karabuğday, sorghum ve teff, glütensiz unlar (pirinç, soya, mısır, patates, fasülye).
2- Mutfaktaki glüten içeren ürünlerden kurtulun.
Buzdolabınızı, kilerinizi deneyin. Buğday unu benzer biçimde belirgin akla gelen ürünlerin yanı sıra hazır olarak aldığınız paketlenmiş ve işlenmiş tüm besinlerin gıda etiketlerini deneyin. Mesela soya sosunun ilk bileşeni çoğu zaman buğday olur, bunun haricinde atıştırmalık ürünlerde, soslarda, salata soslarında, kahvaltılık gevreklerde vb. bulunabilir.
3- Glütensiz, yapabileceğiniz ergonomik tarifler bulun ve bir alışveriş sıralaması oluşturun.
Kinoanın tadını merak mı ediyordunuz işte size gıda kıymeti açısından varlıklı bu besini rejiminize ekleme şansı. Glütensiz bir rejim nişasta yada tahıl içermeyen bir rejim olmak zorunda değildir. Mısır ve patates bu ihtiyacınız olan şeyi karşılamaya destek verir. Organik olarak etler, baklagiller, meyve ve sebzeler glütensizdir. Bir ihtimal glütensiz rejim 5-7 porsiyon günlük meyve ve sebze ihtiyacınız olan şeyi da karşılamaya destek olacaktır.
4- Glutensiz ürünler satan marketleri ya da web sitelerini keşfedin. Gıda etiketleri okumayı alışkanlık haline getirin.
Glütensiz markalara kısa sürede aşina olacaksınız. Glütensiz makarna, kraker, waffle vb. ürünler ilk etapta glüten içerenleriyle karşılaştırdığımızda alıştığınız lezzette gelmeyebilir. Birkaç tecrübe etme, yanılma ve alışma sürecinden sonrasında size uygun olan ürünü kolaylıkla seçebileceksiniz. Gıda etiketlerini muhakkak okuyun glütensiz olan ürünlerde bazen glüten içeren muadilleri benzer biçimde yüksek oranda rafine karbonhidrat, yağ, şeker ve tuz içerebilir, protein içerikleri düşük olabilir. Hazır ürünleri arada tat değişikliği olsun diye kullanın, devamlı seçmeyin.
5- Evinizin haricinde da glütensiz yaşam tarzını benimseyin
Evi glütensiz güvenli bir sığınak haline getirdik sıra dışarıda gezerken de glütensiz kalmanın yollarını bulmakta. İlk başlangıç noktası size en yakın olan kişinin bu konudaki bilincini yükseltmek. Aileniz ve arkadaşlarınız siz açıklamadığınız müddetçe anlamayabilir. Bazıları ötekilerden daha anlayışlı olabilir. Kısıtlayıcı yönlerinden ziyade pozitif yönlerine odaklanın ve iyi mi daha iyi hissettiğinizi ya da hissedeceğinizi açıklayın. Artık dışarıda yiyecek fazlaca daha kolay hale geldi bu sebeple her geçen gün daha çok restoran menülerine glütensiz yiyecek alternatiflerini koymaya başladı. Gideceğiniz yerin menüsüne bile online olarak ulaşıp evvelinde informasyon sahibi olabiliyorsunuz.
