Bildiğiniz suretiyle, ABD Temsilciler Meclisi geçtiğimiz Çarşamba günü TikTok’un ülkede yasaklanmasının önünü açan yasa tasarısını 352’ye karşı 65 oyla kabul etti.
‘Amerikalıları Yabancı Kontrollü Uygulamalardan Koruma Yasası’ adlı tasarı iki parti kanadından kuvvetli desteğe sahipti; bir tek 50 Demokrat ve 15 Cumhuriyetçi karşı oy kullandı. Bir TikTok sözcüsü oylama arkasından yapmış olduğu açıklamada “Senato’nun gerçekleri göz önünde bulunduracağını, seçmenlerini dinleyeceğini, 7 milyon ufak işletme ve hizmetimizi kullanan 170 milyon ABD’li üstündeki tesirini fark edeceğini umuyoruz” dedi.
Peki ABD niçin TikTok’u yasaklamak istiyor?
ABD’li meclis üyeleri TikTok’un bir ulusal güvenlik tehdidi oluşturduğunu şundan dolayı ana şirketinin Çin merkezli bulunduğunu ve 170 milyon ABD kullanıcısının verilerini teslim etmeye zorlayabilecek Çin danışma yasalarına doğal olarak bulunduğunu korumak için çaba sarfediyor.
TikTok ise Çin devletinin ABD vatandaşlarının kullanıcı verilerine erişilebileceği iddiasını reddediyor.
Tasarının yasalaşması ihtimali nedir?
Tasarı ilkin ABD Senato’suna ve eğer kabul edilirse Başkan Joe Biden’ın masasına gidecek. (Biden, tasarıyı yasalaşması için imzalayacağını söylemişti.)
En büyük engellerden biri şu: Senatörlerin de oldukça iyi bilmiş olduğu suretiyle, tasarı TikTok kullanıcıları tarafınca {hiç de} hoş karşılanmıyor ve bu kullananların bir çok 2024 ABD seçimlerinde mühim bir etkiye haiz olabilecek genç seçmenler.
Senato Çoğunluk Lideri Chuck Schumer, “Senato, Meclis’ten ulaştığında mevzuatı gözden geçirecek” açıklamasında bulunmuş oldu. Senato Yargı Başkanı Dick Durbin ise tasarının anayasaya uygunluğu mevzusunda endişeleri bulunduğunu, tasarının kabul edilmesinin (2024 seçimleri öncesinde) siyasal neticeleri olabileceğini söylemiş oldu. Durbin, “Genç seçmenlerden oluşan büyük bir grubu dönem dışı bırakmak, tekrardan seçilmek için malum en iyi strateji değil” diye ekledi.
Bu gerçeği (daha evvel TikTok’u yasaklamaya çalışan) ABD’nin eski başkanı ve Biden’ın Kasım ayında olası rakibi Donald Trump dahi farkına varmış görünüyor. CNBC’ye verdiği demeçte TikTok yasağına karşı bulunduğunu söyleyen Trump, yasağın Meta’yı daha kuvvetli bir hâle getireceğini vurgulayarak ve “TikTok yoksa Feysbuk’u büyütürsünüz. Feysbuk’u halk düşmanı olarak görüyorum” dedi.
Business Insider’dan Henry Blodget mevzuya ilişkin makalesinde şu yorumu yapıyor: “Şunu kabul edelim, ABD hükümetinin TikTok’u yasaklamasının neredeyse hiçbir yolu yok. Bu sebeple TikTok bağımlısı 170 milyon ABD’li eğer bunu yaparlarsa onları görevden alır.”
Öte taraftan, tasarı Senato’dan geçip ve Biden imzasıyla yasalaşsa bile TikTok buna mahkemede itiraz edeceğinin sinyalini verdi. ABD’li kullanıcılarını bu duruma itiraz etmeye çağrı eden TikTok, bu mevzuda düşünce özgürlüğü vurgusuyla fazlaca etkili bir kampanya yürütüyor.
Diyelim ki yasalaştı, süreç iyi mi işleyecek?
TikTok’a ByteDance ile yollarını ayırması için ortalama beş ay süre tanınacak, aksi takdirde ABD Birleşik Devletleri’ndeki uygulama mağazalarında yasaklanacak.
Mevzuatı ihlal eden uygulama mağazaları, yasaklanan uygulamanın kullanıcı sayısına nazaran para cezasına çarptırılabilir. Tasarı, yasaklanan bir uygulamanın kullanıcısı başına 5 bin dolar para cezası öngörüyor. Dolayısıyla, TikTok söz mevzusu olduğunda Apple ve Google potansiyel olarak 850 milyar dolara kadar para cezası ödemek durumunda kalabilir.
Ek olarak ByteDance’in TikTok’u elden çıkarmayı kabul edip etmeyeceği de belli değil. Bu şekilde bir durumda şirket, uygulamanın popülerliğine karşın para ödemeye istekli bir ABD’li alıcı bulmakta zorlanabilir.
Wedbush analisti Dan Ives’e nazaran TikTok’un tahmini kıymeti 100 milyar dolar. Ve birçok büyük ABD’li teknoloji şirketi hâlihazırda böylesine büyük bir satın alma yapmalarına engel olabilecek sıkı bir mevzuat denetimiyle karşı karşıya.
Yasa TikTok’u ABD uygulama mağazalarından yasaklasa da mevcut uygulamayı kullananların telefonlarından kaldırmak pratikte oldukça daha zor bir iş. Dahası, sanal hususi ağ (VPN) hizmetleri ABD’li kullananların TikTok yasağını aşmasını sağlayabilir.
TikTokçular başka nereye gidebilir?
Kullananların kısa videolar oluşturmak yada seyretmek için gidebileceği pek oldukça alternatif toplumsal medya platformu var.
YouTube, Snapchat, Instagram ve Feysbuk, kullanıcıya TikTok benzeri video formatları sunuyor. Sadece birçok kullanıcı bu rakiplerin TikTok’u bu denli çekici kılan tavsiye algoritmasını yakalayamadığını söylüyor.
CNN ve Business Insider haberlerinden derlendi.